پس از گذشت نزدیک به پنج سال از شهادت سردار قاسم سلیمانی، انتشار اسنادی از نشریه «المجلّه» بار دیگر پرده از بخشی پنهان از تعاملات تهران و دمشق برمیدارد. در یکی از این اسناد، مکالمهای میان سلیمانی و علی مملوک ـ رئیس وقت دفتر امنیت ملی سوریه ـ منتشر شده که در آن فرمانده ایرانی صریحاً دربارهی شخصیت و پیشینهی لونا الشبل هشدار میدهد: «چطور ممکن است کسی حقوق ۱۰ هزار دلاری الجزیره را رها کند و با حقوقی ناچیز در دمشق بماند؟ او جاسوس است.»
این جملهی کوتاه، امروز معنایی بسیار فراتر از یک تذکر شخصی پیدا کرده است؛ زیرا لونا الشبل، زن بانفوذ و مرموزی که بیش از یک دهه در قلب ساختار قدرت سوریه حضور داشت، در تابستان ۲۰۲۴ در تصادفی مشکوک جان باخت — حادثهای که بسیاری آن را نتیجهی تصفیهحساب درونی دستگاه امنیتی دمشق میدانند.
از الجزیره تا کاخ ریاستجمهوری
لونا الشبل، خبرنگار سابق شبکه الجزیره قطر، در ۲۰۰۸ بهصورت ناگهانی از رسانه جدا شد و نهتنها به سوریه بازگشت بلکه به حلقهی نزدیک بشار اسد راه یافت. او ابتدا در دفتر امنیت ملی فعالیت میکرد و سپس به عنوان رئیس دفتر رسانهای ریاستجمهوری ارتقا یافت. نفوذ کمسابقهاش موجب شد حتی همسر اسد، اسماء الاسد، به او اعتماد کند؛ اما این رابطه از ۲۰۲۳ به بعد رو به تیرگی گذاشت.
جاهطلبی، ثروت و رقابت در دربار
اخبار غیررسمی از درون دمشق، جاهطلبی لونا را برجسته میدانند؛ نقل معروفی از او وجود دارد: «باید بانوی اول شوم.» در سالهای پایانی، سبک زندگی او تضادی آشکار با وضعیت اقتصادی سوریه داشت. خرید ملک هشت میلیونی در دبی، رستورانهای لوکس در دمشق، و حسابهایی که به نام همسر برادرش ثبت شده بود، ذهن دستگاه اطلاعاتی را به خود مشغول کرد. همین ثروت ناگهانی، شکافی عمیق میان او و اسماء الاسد ایجاد نمود.
اختلاف با محور ایران
طبق سند «المجلّه»، لونا الشبل و برادرش ملهم الشبل از منتقدان نفوذ ایران در دمشق و مخالفان حزبالله لبنان بودند. نگاهشان از درون ساختار، نزدیک به بلوک سکولار–غربگرا تفسیر میشد. همین امر نگرانی فرمانده ایرانی را برانگیخت و جملهی معروف «او جاسوس است» را به زبان آورد — هشداری که به گفتهی منابع، به اطلاع بشار اسد هم رسید اما بیاعتنا ماند.
مرگ مشکوک و ناپدیدی خانواده
در ژوئیه ۲۰۲۴، خبر رسمی در رسانههای سوری چنین بود:
«خانم لونا الشبل در سانحهٔ رانندگی جان باخت.»
اما روایتهای مستقل میگویند خودروی او متوقف، ضربهای به پشت سر وارد و تلفنهایش ضبط شده بود. همسرش بازداشت شد و تشییع جنازه با حداقل تشریفات برگزار گردید. این رخداد تنها چند هفته پس از مفقود شدن برادرش و همسر او رخ داد.
میراث پنهان و معنای هشدار سلیمانی
در نگاه تحلیلگران منطقهای، مرگ لونا الشبل را باید نشانهای از پاکسازی امنیتی پس از حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق دانست؛ زمانی که رقابت شدید میان سرویسهای اطلاعاتی داخلی به اوج رسید.
هشدار سردار سلیمانی اگرچه در زمان خود نادیده گرفته شد، اما اکنون به مثابه نقشهای از تنش تهران–دمشق در لایههای امنیتی تعبیر میشود: اختلاف بر سر اعتماد، نفوذ و توازن در ساختار پنهان قدرت سوریه.
