در شامگاه سهشنبه، جامعه پزشکی ایران یکی از چهرههای ماندگار خود را از دست داد؛ پروفسور شیدا شمس، متخصص برجستهٔ پوست و مؤسس درمانگاههای تخصصی درماتولوژی کشور، در ۸۵ سالگی دار فانی را وداع گفت. این خبر که توسط شاگردان و همکاران نزدیک وی تأیید شد، موجی از اندوه و احترام را در میان پزشکان، دانشجویان و فعالان عرصه سلامت برانگیخته است.
شیدا شمس یکی از معدود استادانی بود که نقش او در شکلگیری مسیر علمی پوست در ایران انکارناپذیر است. او نهتنها در دانشگاههای معتبر تدریس میکرد، بلکه با ایجاد پیوند میان پژوهش، درمان بالینی و آموزش فراگیر، معیارهای نوینی برای درمان بیماریهای پوستی در کشور بنا نهاد. بسیاری از پزشکان نسل جدید ایران، نخستین درسهای طب پوست مدرن را زیر نظر وی آموختند.
در دهههای ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰، زمانی که روشهای درمان پوستی در ایران هنوز متکی به داروهای سنتی و محدود بود، شمس با سفرهای علمی متعدد و حضور در کنگرههای بینالمللی توانست فناوریهای مدرن مانند فوتوتراپی (نوردرمانی)، کرایوتراپی (درمان با سرمای کنترلشده) و دارودرمانیهای هدفمند را وارد چرخه درمان کشور کند. اجرای این روشها ابتدا در درمانگاه شخصی او آغاز شد، اما بعدها بهصورت گسترده در مراکز دولتی و آموزشی گسترش یافت و به معیاری استاندارد در درمان بیماران پوست بدل شد.
یکی از مهمترین نقطههای تأثیر کارنامهٔ علمی او، مبارزه با بیماری مزمن پمفیگوس بود — بیماری خودایمنی پوستی که در ایران نسبت به بسیاری از کشورهای خاورمیانه شیوع بیشتری دارد. شیدا شمس نخستین کسی بود که الگوی درمان ملی پمفیگوس را طراحی کرد؛ الگویی مبتنی بر استفاده ترکیبی از کورتیکواستروئیدها، داروهای ایمنیکاه، و مراقبت دقیق پوستی. تأسیس درمانگاههای تخصصی پمفیگوس در تهران و شیراز با نظارت مستقیم او، نقطهٔ عطفی در کنترل و کاهش مرگومیر ناشی از این بیماری محسوب میشود.
در کنار فعالیت بالینی، پروفسور شمس نویسندهای پرکار بود. دهها مقالهٔ علمی در نشریات معتبر بینالمللی، از جمله Dermatology International و Journal of Clinical Phototherapy، از آثار اوست. موضوعات پژوهشیاش گسترهای از طب تلفیقی، آسیبهای پوستی شیمیایی تا ایمونولوژی جلدی را دربر میگیرد. همین پشتوانهٔ علمی باعث شد در چندین کنگرهٔ جهانی پوست در اروپا و آسیا، او به عنوان سخنران ویژه برگزیده شود و نامش در رتبهٔ استادان تأثیرگذار منطقه ثبت گردد.
علاوه بر دانش درمانی، منش انسانی و اخلاق پزشکی شیدا شمس همیشه مورد ستایش همکارانش بوده است. شاگردانش روایت میکنند که برای او، «درمان بیمار» نه صرفاً یک وظیفه بلکه «امانت انسانی» بود. او هرگز از آموزش رایگان بیماران و انتقال دانش به پزشکان جوان دریغ نکرد؛ رفتاری که باعث شد نسلهای بعدی درماتولوژیست ایرانی، نگاه انسانیتر و علمیتری به حرفهٔ خود پیدا کنند.
با درگذشت پروفسور شمس، ایران یکی از نمایندگان پیشگام خود در جامعه جهانی پوست را از دست داد. میراث او در قالب روشهای درمانی مدرن، مراکز تخصصی موفق، و نسل پزشکانی که از آموزههایش بهره بردهاند زنده خواهد ماند. جامعه پزشکی کشور انتظار دارد مراسم بزرگداشت ملی در دانشگاه علوم پزشکی تهران یا انجمن درماتولوژی ایران برگزار شود.
نام شیدا شمس، زنی که علم و انسانیت را در طب پوست پیوند زد، در تاریخ پزشکی ایران همواره با احترام و افتخار یاد خواهد شد.
