دربی همیشه در ایران فقط یک مسابقه فوتبال نیست؛ یک رویداد ملی است، یک طوفان احساسی که از چند روز قبل خیابانها، شبکههای اجتماعی، کانالها و حتی گفتگوهای خانوادگی را تحتتأثیر قرار میدهد. اما امسال ماجرا فراتر از هیجان ورزشی رفته و به موضوعی رسیده که ماههاست دربارهاش هشدار داده میشود: بازار سیاه بلیت دربی.
همین که سامانه رسمی بلیتفروشی برای چند ساعت باز شد و بعد از چند دقیقه ظرفیتها تکمیل شد، ماجرا به شکل قابل پیشبینی وارد فاز دوم شد؛ یعنی هجوم دلالها. در کمتر از دو ساعت پس از پایان فروش رسمی، آگهیهای خرید و فروش بلیت با قیمتهایی عجیب در سایتها و صفحات غیررسمی سر از همه جا درآورد.
گزارشهای میدانی و بررسی آگهیها نشان میدهد که یک جریان گسترده و منسجم دوباره فعال شده و حالا دربی را به یک «بازار چند نرخی» تبدیل کرده است: از ۷۰۰ هزار تومان برای جایگاههای عادی تا ۳۰ میلیون تومان برای روبهروی جایگاه یا جایگاه VIP؛ یعنی قیمتی که هیچ ارتباطی با بهای واقعی بلیت ندارد و صرفاً حاصل رفتار سودجویانه شبکههای واسطهگری است. این موضوع یک بار دیگر ضعف نظارت و نبود سازوکار مطمئن برای احراز هویت خریداران را به رخ میکشد.
اینکه بلیت یک مسابقه فوتبال در ایران بتواند ظرف چند ساعت چند ده برابر شود، دقیقا همان زنگ خطری است که کارشناسان سالهاست دربارهاش هشدار دادهاند: زمانی که سیستم توزیع عادلانه نباشد، وقتی ظرفیتها بهصورت محدود عرضه شود و وقتی فناوریهای نظارتی کافی نباشند، خودبهخود یک فرصت طلایی برای دلالها ساخته میشود. مشکلات مشابه در کنسرتها و مراسمهای پرطرفدار نیز بارها رخ داده، اما دربی داستانی دیگر است؛ چون تقاضا برای آن چندین برابر هر رویداد دیگر در کشور است.
با توجه به تجربه سالهای گذشته، بسیاری از هواداران از همان ساعات اولیه فروش تلاش میکردند بلیت بگیرند، اما پیامهایی مثل «ظرفیت تکمیل شد» یا «در صف هستید» باعث شد بخش بزرگی از مردم عملاً از خرید رسمی محروم شوند. نتیجه؟ بازار سیاه به بزرگترین فروشنده بلیت دربی تبدیل شد. وضعیتی که نهتنها از نظر مالی یک سوءاستفاده آشکار است، بلکه از جنبه اخلاقی نیز هواداران واقعی را از حق حضور در ورزشگاه محروم میکند.
سؤال مهمتر این است که «چگونه بلیتهایی که قرار بود فقط با کارت ملی، کد ملی و شماره موبایل احراز شده فروخته شود، ظرف چند دقیقه سر از بازار سیاه درآورد؟» این پرسش بزرگ هواداران و تحلیلگران است. برخی معتقدند سودجویان با استفاده از رباتها و حسابهای اجارهای تعداد زیادی بلیت گرفتهاند، برخی دیگر میگویند نقص نظارتی در سیستم فروش عامل اصلی است. در هر دو حالت، نتیجه برای هوادار یکسان است: یا باید قید حضور را بزند یا چندین برابر قیمت واقعی هزینه کند.
بازار سیاه دربی حالا به جایی رسیده که حتی هتلها، کافهها و مجموعههای دیگر هم با آن شوخی میکنند؛ اما برای یک هوادار واقعی که شاید از هفتهها قبل برای دیدن دربی برنامهریزی کرده، این موضوع اصلاً خندهدار نیست. در کشوری که فوتبال مهمترین سرگرمی جمعی است، این حجم از بیعدالتی در فروش بلیت، یک زخم جدی روی اعتماد مخاطبان میگذارد.
در چنین فضایی، انتظار هواداران این است که سازمان لیگ و سامانه فروش شفافسازی فوری ارائه کنند و برای مسابقات آینده، طرحهایی مثل فروش شخصمحور با کارت ملی، محدودیت تعداد، ورود با QR کد غیرقابل انتقال و مقابله با رباتها اجرا شود. اگر این روند ادامه پیدا کند، دربی عملاً به مراسمی تبدیل میشود که فقط «دلالها» و «ثروتمندان» توان حضور در آن را دارند، نه مردم عادی که سالهاست نفس به نفس با تیمشان زندگی کردهاند.
