در حالیکه هیجان جام جهانی ۲۰۲۶ هر روز در ایران بیشتر میشود، یک تصمیم تازه از سوی کاخ سفید فضای فوتبال ایران را درگیر شوکی بزرگ کرده است: تیم ملی ایران بهصورت رسمی اجازه ورود به ایالات متحده را دارد، اما تماشاگران ایرانی—در صورت نداشتن پاسپورت دوم—از سفر به آمریکا منع شدهاند.
خبر را اندرو جولیانی، مدیر اجرایی کارگروه جام جهانی ۲۰۲۶ اعلام کرده و گفته این تصمیم «مستقیم بر اساس فرمان اجرایی دونالد ترامپ» اتخاذ شده است؛ فرمانی که هنوز هم برای شهروندان ایرانی «ممنوعیت سفر» فعال محسوب میشود.
این تصمیم حالا یک تناقض عجیب بهوجود آورده: تیم ملی ایران میتواند وارد آمریکا شود، بازی کند و حتی احتمالاً در یکی از شهرهای میزبان مثل لسآنجلس، نیویورک یا دالاس حضور داشته باشد، اما هوادار ایرانی که قلبش برای تیم میتپد اجازه ورود ندارد. حتی اگر تمام بلیتها، هتلها و تورهای آمریکا را تهیه کرده باشد؛ اگر پاسپورت غیرایرانی نداشته باشد، دروازههای ورود به آمریکا برایش بسته است.
این مسئله نهتنها برای هواداران بلکه برای فیفا نیز حساس شده، زیرا یکی از اصول جام جهانی، «حق حضور و حمایت هواداران از سراسر جهان» است. در جامهای قبلی همواره ایرانیها در هر گوشه دنیا قابلتشخیص بودند؛ از پرچمهای سهرنگ گرفته تا شعارهای مخصوص و سازهای استادیومی که بخشی از هویت فوتبال ایران شده است. حالا در جام جهانی ۲۰۲۶ شاید تیم ملی برای اولینبار بدون موج اصلی هواداران ایرانی وارد میدان شود.
از منظر سیاسی، این تصمیم کاملاً ریشه در سیاستهای مهاجرتی دولت ترامپ دارد؛ فرمانی که سالها پیش علیه چند کشور صادر شد و با وجود تغییر رؤسای جمهور، اثرات آن بهطور کامل برداشته نشد. فهرست ممنوعیت سفر همچنان فعال است و شهروندان ایرانی در کنار چند کشور دیگر همچنان با محدودیتهای شدید ویزایی روبهرو هستند. اما نکته ظریف اینجاست: ورزشکاران حرفهای که برای رویدادهای رسمی دعوت میشوند، استثنا محسوب میشوند؛ یعنی فوتبال ملی ایران از لیست محرومیت حذف نشده، اما یک مجوز ویژه دریافت کرده است.
در ایران، کارشناسان میگویند این تصمیم میتواند هم از نظر روانی و هم از نظر فنی روی عملکرد تیم ملی تأثیر بگذارد. تیم ملی همیشه با حضور پررنگ هوادارانش در جامها جان گرفته است؛ در ۹۸ فرانسه، ۲۰۰۶ آلمان، ۲۰۱۴ برزیل و ۲۰۱۸ روسیه، حضور هواداران ایرانی یک نقطه قوت بود. حالا اما تیم ملی باید به میدانهایی برود که ممکن است ۷۰ هزار نفر در استادیوم باشند، اما سهم هوادار ایرانی فقط چند ده نفر باشد—آن هم تنها کسانی که پاسپورت دوم دارند.
از طرف دیگر، بازار گردشگری جام جهانی هم برای ایرانیها عملاً بسته شده است. آژانسهای مسافرتی، برگزارکنندگان تور و صدها کسبوکار کوچک و بزرگ که امیدوار بودند با جام جهانی ۲۰۲۶ رونق بگیرند، حالا با بنبست مواجه شدهاند. حتی اگر تورها طراحی شوند، مشتری برای سفر مستقیم از ایران وجود نخواهد داشت.
در سطح اجتماعی، این تصمیم حس «تمایزگذاری» و «تفکیک مخاطب» را برای ایرانیها زنده کرده است. بسیاری این اقدام را غیرمنطقی، غیرورزشی و برخلاف اصول فیفا میدانند. با توجه به اینکه قرعهکشی نهایی این رقابتها ۵ دسامبر در واشنگتن دیسی برگزار میشود—جایی که امیر قلعهنویی هم حضور خواهد داشت—قضیه بیشازپیش جلوه رسانهای پیدا کرده است.
با این حساب، اگر ایران به گروهی سخت بخورد و نیاز به حمایت روحی هواداران داشته باشد، این ممنوعیت سفر میتواند یکی از عوامل پنهانی اثرگذار بر عملکرد تیم ملی باشد. تصمیمی که شاید در ظاهر سیاسی است، اما در عمل مستقیم وارد دنیای فوتبال شده است.
بهاینترتیب، ایران در آستانه جام جهانی ۲۰۲۶ با یک واقعیت عجیب روبهروست: یک تیم ملی آزاد برای سفر، و میلیونها هوادار پشت مرزهایی که برایشان باز نخواهد شد. تناقضی که شاید بعدها یکی از نمادهای سیاسیترین جام جهانی تاریخ شود؛ جام جهانیای که بهجای اینکه پلی میان ملتها باشد، خود را در میانه تصمیمی قرار داده که هزاران ایرانی را از حضور در یک جشن جهانی محروم میکند.
