اظهارات تازه علی شمخانی، نماینده رهبری در شورای عالی دفاع، بهوضوح یک پیام مستقیم و هشدارآمیز به برخی کشورهای همسایه و ساختارهای منطقهای است؛ پیامی که در بستر تنشهای جدید بر سر جزایر ایرانی، میدان گازی آرش و تحرکات شورای همکاری خلیج فارس صادر شده و از نگاه تحلیلگران، بخشی از تلاش ایران برای جلوگیری از «خطاسنجی امنیتی» در محیط پیرامونی محسوب میشود. شمخانی در سخنان خود تأکید کرده که «ادعاهای مطرحشده درباره جزایر ایرانی و میدان آرش در میانه شرارت آمریکا و رژیم صهیونیستی غیرسازنده است» و همین جمله، چارچوب اصلی موضع تهران را روشن میکند: ایران این فضاسازیها را نه یک اختلاف معمول، بلکه ادامه یک پروژه فشار بیرونی میداند.
یکی از محورهای مهم این سخنان، اشاره به رفتار تهران در جنگ ۱۲ روزه اخیر است؛ جایی که شمخانی میگوید ایران «با وجود برخی حمایتهای پنهان و آشکار از تجاوز، خویشتنداری کرد». این گزاره عملاً به این معناست که تهران میخواهد نشان دهد در میانه بحران منطقهای، نهتنها از دایره مسئولیتپذیری خارج نشده بلکه برای جلوگیری از تشدید تنش، کنترلشده رفتار کرده است. با این حال، او ادامه میدهد که خویشتنداری ایران نباید با ضعف یا عقبنشینی اشتباه گرفته شود؛ و این دقیقاً همان نقطهای است که پیام هشدار در آن برجسته میشود.
شمخانی بار دیگر روی گزارهای کلیدی دست میگذارد: «اقتدار ایران در خلیج فارس نباید بدخوانی شود.» این جمله به وضوح خطاب به بازیگران منطقهای است که طی ماههای اخیر، از رزمایشهای مشترک تا مواضع رسانهای، تلاش کردهاند میدان آرش و مسئله جزایر را به یک محور تقابلی جدید تبدیل کنند. از نگاه ایران، کوچکترین تلاش برای ایجاد شبهه درباره مالکیت تاریخی و حقوقی تهران، از خطوط قرمز امنیت ملی عبور میکند؛ و شمخانی با همین هدف یادآوری میکند که «نقش همسایگان امنیتآفرینی است، نه بازی با خطوط قرمز ملت ایران».
پیام دیگر این سخنان، دعوت به عقلانیت و مدیریت تنش در منطقه است. ایران در ماههای اخیر بارها تأکید کرده که امنیت خلیج فارس، یک «بازی جمعی» است و هرگونه تلاش برای امنیتآفرینی از بیرون منطقه، نتیجه معکوس خواهد داشت. بر همین اساس، هشدار شمخانی فقط یک تهدید نیست؛ بلکه همزمان یک پیشنهاد نیز هست: بازگشت به مسیر همکاری، گفتوگو و پرهیز از قرار گرفتن در کنار پروژههای بیثباتکننده بیرونی.
در جمعبندی میتوان گفت پیام شمخانی دو سطح دارد:
سطح اول—هشدار قاطع به بازیگران منطقهای درباره جزایر سهگانه و میدان آرش، که تهران آن را خط قرمز امنیتی میداند.
سطح دوم—تلاش برای بازتعریف نقش همسایگان بهعنوان «شرکای امنیتساز»، نه ابزار فشار قدرتهای فرامنطقهای.
این سخنان با توجه به شرایط متلاطم منطقه، احتمالاً طی روزهای آینده واکنشهای متعددی را به دنبال خواهد داشت و دوباره بحث «امنیت خلیج فارس بدون دخالت بیگانگان» را به یکی از محورهای اصلی تحلیلهای سیاسی تبدیل میکند.
