صنعت غذای ایران، برخلاف تصور بسیاری از مردم، تنها مجموعهای از رستورانها و واحدهای تهیه غذا نیست؛ بلکه یک اکوسیستم عظیم اقتصادی است که از زنجیره تأمین مواد اولیه تا خدمات توزیع و مصرف روزانه میلیونها نفر را در بر میگیرد. طبق برآوردهای رسمی، گردش مالی این بخش بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار میلیارد تومان است؛ رقمی که جایگاه صنعت غذا را در کنار بزرگترین حوزههای اقتصادی کشور قرار میدهد. سهم ۴ تا ۵ درصدی از تولید ناخالص داخلی نیز نشان میدهد که این صنعت نقشی جدیتر و ساختاریتر از آن دارد که معمولاً تصور میشود.
در حال حاضر، حدود ۸۰ هزار واحد فعال در حوزه غذا فعالیت میکنند؛ از جمله ۳۵ هزار رستوران سنتی، ۴۵ هزار فستفود و ساندویچی و حدود ۵۰۰ رستوران زنجیرهای. این گستردگی تنها بیانگر حجم مصرف نیست، بلکه نشاندهنده ایجاد اشتغال گسترده، پویایی اقتصاد شهری و نقش مهم خدمات غذایی در سبک زندگی امروزی است. بخش قابل توجهی از این واحدها در شهرهای بزرگ مانند تهران، مشهد، اصفهان و شیراز فعالیت دارند؛ جایی که تنوع غذایی، رقابت برندها و کیفیت خدمات، اهمیت ویژهای در جذب مشتری و گردش مالی ایجاد میکند.
یکی از مهمترین ویژگیهای این بخش، عمق زنجیره تأمین آن است. صنعت غذا تنها در سطح فروشگاهها و رستورانها خلاصه نمیشود؛ بلکه با کشاورزی، دامداری، صنایع فرآوری، پخش مواد غذایی، خدمات بستهبندی، حملونقل سرد، بازاریابی، تولید تجهیزات آشپزخانه و حتی حوزه فناوری مثل پلتفرمهای سفارش آنلاین پیوند خورده است. به همین دلیل، کوچکترین تغییر در الگوی مصرف، قیمت مواد اولیه یا شرایط اقتصادی میتواند موج گستردهای در این صنعت ایجاد کند.
از سوی دیگر، مصرف روزانه میلیونها ایرانی از این صنعت، آن را به یکی از پررفتوآمدترین بخشهای اقتصادی تبدیل کرده است. افزایش تمایل مردم به مصرف غذاهای آماده، سبک زندگی پرشتاب و رشد شهرنشینی باعث شده سهم فستفودها و غذاهای بیرونبر بهطور چشمگیری افزایش یابد. همین روند باعث توسعه رستورانهای زنجیرهای و شکلگیری برندهای جدید شده که بهصورت استاندارد و هدفمند در کلانشهرها گسترش پیدا کردهاند.
با وجود این حجم عظیم، صنعت غذا در ایران همچنان کمتر دیده شده و اغلب تنها از زاویه مصرف، به آن نگاه میشود. در حالی که این بازار یکی از پایههای مهم گردش مالی شهری، اشتغال پایدار و حتی شاخصهای رفاه محسوب میشود. آینده این صنعت بهویژه با گسترش فناوری سفارش آنلاین، استانداردسازی و ورود سرمایهگذاران جدید، میتواند به یکی از مهمترین پیشرانهای اقتصاد خدماتی ایران تبدیل شود.
