تهران وارد یکی از پایدارترین و در عین حال چالشبرانگیزترین دورههای آلودگی هوای خود در پاییز ۱۴۰۴ شده است؛ دورهای که طبق اعلام سازمان هواشناسی، حداقل تا اواسط هفته آینده نه تنها بهبود محسوسی در شرایط جوی رقم نخواهد خورد، بلکه انباشت آلایندهها در مناطق پرتردد و مرکزی شهر شدت بیشتری نیز پیدا میکند. پایداری هوا، نبود وزش باد مؤثر و افزایش حجم تردد، سه عاملی هستند که این روزها به شکل همزمان دست به دست هم دادهاند تا شاخص کیفیت هوا در بسیاری از نقاط پایتخت وارد محدوده ناسالم شود.
آنچه شرایط را پیچیدهتر میکند، الگوی پنجروزه هوایی است که نشان میدهد برخلاف انتظار شهروندان، تهران طی روزهای آینده با آسمانی صاف، اما هوایی سنگین مواجه خواهد بود؛ آسمانی که اگرچه از بارندگی خالی است، اما به علت نبود باد، عملاً به اتاقکی بسته تبدیل میشود که آلایندهها در آن محبوس شدهاند. این وضعیت برای تهران تازگی ندارد، اما استمرار آن در اوایل آذرماه میتواند در تصمیمگیریهای مربوط به سلامت عمومی، فعالیت مدارس، دانشگاهها و حتی طرحهای ترافیکی اثرگذار باشد.
از سوی دیگر، پیشبینیهای دمایی حاکی از آن است که تهران با کاهش تدریجی دما روبهرو خواهد شد؛ کاهشهایی که هرچند در نگاه اول میتواند نویددهنده تغییرات جوی باشد، اما لزوماً به معنای پاکتر شدن هوا نیست. تجربه سالهای گذشته نشان داده پایداری سرد و آسمان صاف، در بسیاری از مواقع به تشدید آلودگی و افزایش انباشت ذرات معلق منجر شده است. در همین حال، تنها نقطه روشن پیشبینیها احتمال بارشهای پراکنده در ارتفاعات تهران است؛ بارشهایی که اگرچه اثر چشمگیر ندارند، اما میتوانند در مقاطع کوتاه بخشی از آلایندهها را کاهش دهند.
با توجه به روند فعلی، احتمال بررسی تعطیلی یا محدودسازی فعالیت مدارس و دانشگاهها بیش از گذشته مطرح شده است. هرچند هنوز تصمیم رسمی اعلام نشده، اما الگوی آلودگی، شاخصها و تجربیات سالهای قبل نشان میدهد که در صورت عبور شاخصها از مرز هشدار، تصمیمگیران ناچار به مداخله خواهند شد. در مجموع، پایتخت در شرایطی ایستاده که هر روز آن میتواند برای گروههای حساس—از کودکان تا سالمندان و بیماران تنفسی—خطرساز باشد. مدیریت فردی، کاهش ترددهای غیرضروری و رعایت توصیههای بهداشتی در چنین دورههایی اهمیت دوچندان پیدا میکند.
تهران در روزهای آینده «آسمانی صاف اما هوایی ناسالم» را تجربه خواهد کرد؛ وضعیتی که اگر با تغییرات ناگهانی جوی همراه نشود، احتمالاً تا پایان هفته پایدار خواهد ماند.
