پس از ماهها کشوقوس میان دولت و مجلس درباره شیوه اجرای طرح کالابرگ الکترونیک، بالاخره زمان واریز و اجرای مرحله پنجم این طرح حمایتی مشخص شد. براساس اعلام منابع رسمی، فاز اجرایی مرحله پنجم از هفته آینده برای سه دهک اول آغاز میشود؛ گروهی که بیشترین سهم را از فشار تورمی کالاهای اساسی تحمل میکنند. مرحله جدید کالابرگ نسبت به چهار مرحله قبلی یک تغییر ساختاری مهم دارد: توافق نهایی دولت و مجلس برای تخصیص «کالا» بهجای «اعتبار». این توافق، نقطه پایان اختلاف چندماهه دو نهاد درباره اجرای قانون کالابرگ در چارچوب برنامه هفتم توسعه است.
در مدل جدید، مجلس تأکید داشت که پرداخت باید بهصورت «ارائه کالا» انجام شود و نه «اعتبار یا تخفیف ۲۰ درصدی» که وزارت رفاه پیشتر پیشنهاد داده بود. اکنون با نهایی شدن توافق، وزارت رفاه متعهد شده هر مقدار افزایش قیمت ناشی از تورم را بر روی کالابرگ جبران کند تا قیمت کالاهای اساسی برای مصرفکننده ثابت باقی بماند. این رویکرد بهویژه برای سه دهک اول اهمیت دارد؛ چراکه مطابق اعلام احمد نادری، قرار است معادل ۵۰۰ هزار تومان کالا بر مبنای نیاز ۲۱۰۰ کالری برای این دهکها ارائه شود. دهکهای چهارم تا هفتم نیز پس از تأمین منابع، کالابرگ با مبلغ کمتر دریافت خواهند کرد.
یکی از عوامل مهم تأخیر این مرحله، تطبیق سامانههای کالابرگ با الزامات جدید قانونی و اختلاف نظر دولت و مجلس درباره نحوه اجرا بود. در حالیکه مرحله چهارم طرح در اواخر شهریور آغاز شد و پیشبینیها اجرای مرحله پنجم در مهرماه را نشان میداد، اما این اختلافات باعث شد طرح به آبان و سپس به آذرماه موکول شود. اکنون با رفع چالشها، وزارت رفاه و مجلس بر اجرای قانون بهصورت «کالا محور» توافق کردهاند.
در این مرحله همچنین سبد کالابرگ بزرگتر میشود. اقلام اساساً ۱۱ عدد بودند (شیر، ماست، پنیر UF، تخممرغ، برنج، روغن، ماکارونی، مرغ، گوشت منجمد، قند، شکر) اما حالا چهار قلم جدید نیز اضافه شده: ماهی، میگو، گوشت بوقلمون و بلدرچین. این افزایش تنوع، به گفته کمیسیون اجتماعی مجلس، با هدف ارتقای امنیت غذایی و تثبیت دسترسی مردم به پروتئین انجام شده است.
از سوی دیگر، گزارشها نشان میدهد یارانه نقدی ۱ تا ۱.۵ میلیون نفر هر ماه حذف میشود. دولت از بهمن سال گذشته تا پایان آبان امسال، یارانه نقدی ۸ میلیون و ۸۸۳ هزار نفر را حذف کرده و هنوز برای تحقق تکلیف حذف سه دهک بالا، باید یارانه ۱۸ میلیون نفر دیگر تعیینتکلیف شود.
بر اساس گزارش میدری، وزیر تعاون، این طرح تاکنون چهار مرحله در دولت چهاردهم اجرا شده و ۸۴ میلیون نفر کالابرگ دریافت کردهاند؛ در حالیکه در دولت سیزدهم مجموعاً ۴۲ میلیون نفر از طرح بهرهمند شده بودند. از منظر منابع مالی نیز دولت چهاردهم با ۱۰۰ همت (۱.۱ میلیارد دلار) عرضه کالا، چهار برابر دولت سیزدهم (۲۶ همت / ۵۰۴ میلیون دلار) کالابرگ توزیع کرده است.
