آتشسوزی وسیع در بخشی از جنگل الیت و هیرکانی استان مازندران، بار دیگر اهمیت حفاظت از منابع طبیعی کشور را یادآور شد. بهدلیل خشکی هوا، کاهش بارندگی، وزش بادهای شدید و انباشت شاخههای خشکشده، شعلهها بهسرعت گسترش یافتند و مهار حادثه را با دشواری روبهرو کردند. گزارشهای رسمی از وسعت حدود هشت هکتار تخریبشده حکایت دارند، اما منابع محلی میگویند ابعاد واقعی فاجعه ممکن است بیش از برآوردهای اولیه باشد.
منطقهی حادثه، بخشی از جنگلهای هیرکانی با پوشش انبوه درختان کهنسال و گونههای کمنظیر گیاهی است که در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز ثبت شدهاند. صعبالعبور بودن این محدوده میان شهرستان بابل، بابلکنار و بلده و کمبود تجهیزات مدرن اطفای حریق، روند کنترل حریق را بهشدت کند کرده است. نیروهای امدادی و گروههای محلی کوشیدهاند با استفاده از ابزارهای دستی مانند بیل و داس، آتش را مهار کنند، اما وسعت آتشسوزی و وزش بادهای متناوب، کار را سختتر ساخته است.
کارشناسان منابع طبیعی هشدار میدهند که با توجه به ساختار توپوگرافی شیبدار و خاک سبک منطقه، هرگونه سوزاندن پوشش گیاهی میتواند منجر به فرسایش خاک، از بین رفتن تنوع زیستی و نابودی زیستگاه بسیاری از گونهها شود. آنها تأکید دارند که چنین جنگلهایی نقش مهمی در تولید اکسیژن، جلوگیری از رانش زمین و تنظیم رطوبت اقلیمی دارند و آسیب آنها آثار بلندمدتی بههمراه خواهد داشت.
در عین حال، برخی گزارشها احتمال خطای انسانی یا رفتار ناآگاهانه گردشگران را نیز در گسترش آتش رد نکردهاند. کارشناسان محیطزیست با استناد به شواهد میگویند در برخی نقاط آثار روشنکردن آتشدستی مشاهده شده است، اما هنوز منشاء قطعی حادثه اعلام نشده. آنچه قطعی است، تکرار الگوی آتشسوزیهای فصلی در شمال کشور است که به دلیل ضعف نظارت میدانی و نبود امکانات کافی، اغلب خسارات سنگینی بر جای میگذارند.
در مجموع، آتشسوزی جنگل الیت یادآور میشود که آمادگی نیروهای امدادی، آموزش عمومی، مدیریت گردشگری و برخورد قانونی با متخلفان محیطزیستی باید در اولویت سیاستهای حفاظتی مازندران قرار گیرد. بازسازی جنگلهای هیرکانی فرایندی بسیار زمانبر است و بسیاری از درختان در این مناطق رشد چندصدساله دارند. حفاظت از آنها، تنها با سرمایهگذاری بلندمدت و همکاری مردمی ممکن است.
