در یکی از پرتنشترین تحولات دیپلماتیک چند سال اخیر، جمهوری خلق چین مناقشه فزاینده خود با ژاپن بر سر تایوان را بهصورت رسمی به سازمان ملل متحد ارجاع داد؛ اقدامی که عملاً نشاندهنده ورود روابط دو همسایه شرق آسیا به مرحلهای جدید از جنگ سرد آسیایی است.
به گزارش الجزیره، فو کونگ، نماینده دائم چین در سازمان ملل، در نامهای به آنتونیو گوترش هشدار داده است که هرگونه مداخله نظامی ژاپن در وضعیت تنگه تایوان، از نگاه پکن «اقدامی تجاوزکارانه» تلقی خواهد شد. این واکنش تند پس از اظهارات سانائه تاکایچی، نخستوزیر ژاپن، صورت گرفت که اخیراً در پارلمان گفته بود در صورت حمله چین به تایوان، چنین رخدادی میتواند به یک «وضعیت تهدیدکننده بقا» برای ژاپن تبدیل شود—معنایی که طبق قانون امنیت ۲۰۱۵ این کشور، مجوز اقدام نظامی را صادر میکند.
اظهارات تاکایچی در رسانههای چینی بهسرعت غیردوستانه و تحریکآمیز توصیف شد. شویه جیان، سرکنسول چین در اوزاکا، در شبکه اجتماعی X نوشت: «چارهای نداریم جز اینکه آن گردن کثیفی را که بهسوی ما خیز برداشته، قطع کنیم»؛ جملهای که موجی از خشم در توکیو برانگیخت و به احضار متقابل سفرا در هر دو کشور انجامید. اکنون روابط چین و ژاپن در پایینترین سطح خود از سال ۲۰۲۳ قرار دارد.
پیامدهای بحران دیپلماتیک از حوزه سیاست فراتر رفت و به اقتصاد و تجارت نیز سرایت کرد. در نیمه نوامبر (۲۳ آبان)، پکن با صدور اخطاریهای رسمی از اتباع خود خواست از سفر به ژاپن خودداری کنند. خطوط هوایی چین بازپرداخت بلیتها را آغاز و وزارت آموزش نیز به دانشجویان برای خطرات احتمالی در ژاپن هشدار داد. همزمان، دولت چین اکران دو فیلم ژاپنی را تعلیق و واردات غذاهای دریایی ژاپنی را ممنوع کرد—ضربهای سنگین به گردشگری و صنعت فرهنگی ژاپن که به بازار گسترده چین وابسته است.
در عرصه میدانی نیز وضعیت متشنج شده است: گارد ساحلی چین از گشتزنی در اطراف جزایر مورد مناقشه سنکاکو/دیائویو خبر داد، حرکتی که از سوی کارشناسان «نمایش قدرت کنترل دریایی» پکن توصیف شد. حتی دیدارهای دیپلماتیک اخیر در پکن نیز با سردی برگزار شد؛ یکی از مقامات چینی در دیداری رسمی لباس نمادین ظاهراً مربوط به دوران ضد امپریالیستی پوشید تا پیام سیاسی روشنی به طرف ژاپنی بدهد.
روابط پکن و توکیو، با وجود پیشینه پذیرش سیاست «چین واحد» در ۱۹۷۲، همواره با بیاعتمادی همراه بوده است. اکنون با بالا گرفتن رقابت بر سر تایوان و دخالت روزافزون آمریکا در معادلات شرق آسیا، بسیاری از ناظران از شکلگیری جنگ سرد دوم در اقیانوس آرام سخن میگویند؛ جنگی که این بار نه میان دو بلوک ایدئولوژیک، بلکه میان دو قدرت اقتصادی قدرتمند و متکی بر تاریخ پرفرازونشیب شکل میگیرد.
