عکسی نایاب از «ثریا ملکه دو رگه ایران» در نوجوانی | ثریا اسفندیاری کنار پدر ایرانی و مادر آلمانیاش در دهه ۲۰
تصویری کمیاب و تاریخی از ، همسر دوم محمدرضا پهلوی، بهتازگی منتشر شده که او را در سالهای نوجوانی و در کنار اعضای خانوادهاش نشان میدهد. این عکس که به دوران اوایل دهه ۱۳۲۰ خورشیدی (دهه ۱۹۴۰ میلادی) بازمیگردد، تصویری خانوادگی از ثریا، در کنار پدر ایرانیاش، خلیل اسفندیاری بختیاری و مادر آلمانیاش، اوا کارلباخ و همچنین برادرش بیژن را ثبت کرده است؛ چهار نفری که سرنوشتشان در مسیرهای متفاوتی رقم خورد.
ثریا که بعدها به عنوان «ملکه دو رگه ایران» شناخته شد، در سال ۱۳۱۱ در اصفهان به دنیا آمد و دوران کودکی خود را میان ایران و آلمان گذراند. هنگامی که پدرش به عنوان دیپلمات در سفارت ایران در برلین مشغول به کار بود، بخش قابل توجهی از دوران نوجوانی او در اروپا سپری شد. همین دوگانگی فرهنگی، به تربیت و ویژگیهای شخصیتی خاص ثریا انجامید؛ زنی با اصالت ایرانی و پرورش اروپایی که بعدها به یکی از چهرههای تأثیرگذار عصر پهلوی دوم تبدیل شد.
این تصویر خانوادگی در خانهای واقع در آلمان ثبت شده است؛ فضایی ساده و صمیمی که پدر خانواده با کت رسمی در میانه ایستاده، مادر با ژست آرام و کلاسیک آلمانی در سمت راست نشسته و ثریای جوان لباسی ساده اما ظریف بر تن دارد. چهرهٔ او در این سنین نوجوانی همان وقار و نوعی اعتمادبهنفس خاموش را نشان میدهد که سالها بعد در مقام ملکه ایران در عکسهای رسمی و جلسات دیپلماتیک دیده میشد.
ثریا در سال ۱۳۲۹ با محمدرضا شاه پهلوی ازدواج کرد و بیش از هفت سال ملکه ایران بود. ازدواجی که در آغاز با شور و توجه عمومی همراه شد، اما در نهایت به دلیل نداشتن فرزند، در سال ۱۳۳۷ خاتمه یافت. پس از جدایی، او بیشتر عمر خود را در اروپا (اغلب در پاریس) گذراند و به فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی پرداخت. با وجود فاصله از ایران، نامش همچنان در میان چهرههای ماندگار تاریخ معاصر ایران زنده ماند.
انتشار دوباره این عکس، نهتنها یادآور چهرهای شاخص از دوران پهلوی است، بلکه نگاهی انسانیتر به زندگی ثریا دارد؛ دختری نوجوان که هنوز از سرنوشت سلطنت، قصرهای سعدآباد و جدایی تلخش از تاج و تخت خبر نداشت. تصویری که میان گذشتهٔ بختیاری و فرهنگ اروپایی، قصهای دوگانه از هویت و زمان را روایت میکند.