«دریاچه ارومیه دوباره زنده شد | بارشهای پاییزی چهره پهنه نمک را تغییر داد (+فیلم)»

در روزهایی که بسیاری از مردم گمان میکردند دریاچه ارومیه برای همیشه از نقشه طبیعی ایران حذف شده، بارانهای گستردهی آبان و آذر امسال صحنهای از بازگشت حیات به بخشهایی از پهنه خشکشده این دریاچه را رقم زد. در تصاویر تازهای که از سوی شهروندان و فعالان محیطزیست در شبکههای اجتماعی منتشر شده، در نقاطی که ماهها هیچ آبی دیده نمیشد، اکنون آینههای کوچک آب و نوارهای آبی درخشان در میان بستر سفیدرنگ دریاچه به چشم میخورد. همین نماهای نمزده اما زنده، موجی از امید و شادمانی میان مردم آذربایجان و دوستداران محیطزیست ایران برانگیخته است.
کارشناسان میگویند بارشهای فصلی اخیر تنها یکی از عوامل مؤثر در این احیای موقت و محدود است؛ اما اگر برنامهریزی مدیریتی جدی صورت نگیرد، این وضعیت ناپایدار خواهد بود. دکتر نادر قزوینی، کارشناس هیدرولوژی، توضیح داده: «بارندگی، نقش مسکن دارد نه درمان. سالها برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی و سدسازی در مسیر رودخانههای زرینهرود و سیمینهرود، رمق حیاتی دریاچه را گرفته است. برای پایداری این سطح آبی، باید جریان حداقلی آب بهصورت دائمی برقرار بماند.» با این حال، بازتاب تصاویر ویدیویی اخیر—که سطح دریاچه را پس از یکسال خشکی دوباره درخشان نشان میدهد—افکار عمومی را به سمت ضرورت تداوم طرح احیای دریاچه سوق داده است.
طرح احیای دریاچه ارومیه که از سال ۱۳۹۳ آغاز شد، در ماههای گذشته بهدلیل کمبود منابع مالی و اختلافات مدیریتی متوقف یا کند شده بود. اکنون وزش بادهای مرطوب و ورود حجم تازهای از بارشها از سمت ترکیه و شمال غرب کشور، بخشی از بستر شرقی و جنوبی را مرطوب ساخته است. حجم فعلی آب هنوز کمتر از ۱۰ درصد میزان میانگین بلندمدت است، اما از دید روانی و رسانهای، بازگشت حتی جزئی آب در منطقهای که پیشتر ترکخورده و سفیدپوش نمک بود، نشانهای از امید تلقی میشود.
فعالان محیطزیست پیشنهاد کردهاند دولت از این فرصت برای اجرای مجدد انتقال آب، کنترل چاههای غیرمجاز و مدیریت برداشت کشاورزی استفاده کند. به گفته آنها، اگر این رویکرد علمی ادامه یابد، احیای نسبی تا سال ۱۴۰۸ هنوز ممکن است. در همین حال، ساکنان محلی از بوی تازه و نسیم مرطوب که پس از سالها در سواحل بندرشرفخانه احساس میشود، با شور و شعف سخن میگویند. یکی از آنان گفته است: «وقتی نور آفتاب روی آب افتاد، همه مردم از ماشینها پیاده شدند و برای دریاچه کف زدند.»