تحلیل امیررضا اعطاسی، کارشناس ارشد مدیریت ساخت، با نگاهی تازه به رفتار دو دارایی بزرگ قرن — طلا و بیتکوین — تصویری متفاوت از روانشناسی سرمایهگذاران جهانی ترسیم میکند: نخستین بهعنوان لنگر ترس، دومین بهعنوان شاخص طمع. در حالیکه روایت «بیتکوین بهعنوان طلای دیجیتال» سالها میان عموم معاملهگران جریان داشت، واگرایی عملکرد قیمتی این دو در سال ۲۰۲۵ نشان میدهد این تشبیه بیش از حد سادهانگارانه بوده است.
این گزارش توضیح میدهد که طلا درونمایهای از ترس دارد؛ ترس از تورم، از بیثباتی جهانی و از کاهش قدرت خرید ارزهای ملی. در مقابل، بیتکوین بر اساس طمع شکل گرفته است؛ عطش سودهای سریع در سایه نقدینگی فراوان و روایتهای فناورانهی «نجات از سیستم متمرکز».
از منظر تاریخی، طلا ریشه در پنجهزار سال اعتماد جمعی دارد. این فلز در بحرانیترین دورهها — از رکود بزرگ ۱۹۳۰ تا کووید–۱۹ — ارزش خود را حفظ کرده است. فیزیکیبودن، کارکرد چندوجهی و ذخیرهسازی توسط بانکهای مرکزی، مشروعیت بنیادینی به آن بخشیده است که هیچ دارایی دیجیتالی هنوز نتوانسته بازتولید کند.
اما در سوی دیگر، بیتکوین ۱۵ ساله است؛ محصول کمیابی ریاضی و فلسفه بیاعتمادی به سیستمهای مالی سنتی. در عمل اما رفتار قیمتی آن بیشتر به سهام فناوری پرریسک شباهت دارد تا ذخیره ارزش؛ داراییای که در رونق نقدینگی میدرخشد و در زمان انقباض پولی فرومیریزد.
بررسی چرخههای کلان نشان میدهد:
- طلا نسبت معکوس پایداری با نرخ بهره واقعی دارد.
- بیتکوین بهشدت به نقدینگی جهانی (M₂) حساس است.
در نتیجه، سیاستهای پولی جهانی (QE و QT) تعیینکنندهتر از شاخصهای تورمی یا تولیدی عمل میکنند.
واکنش دو دارایی به رویدادهای کلیدی اخیر — از سقوط کووید تا جنگ اوکراین و بحران بانکهای آمریکا در ۲۰۲۳ — این الگو را تأیید میکند: طلا هنگام وحشت میدرخشد، بیتکوین زمان وفور ریسک رشد میکند. دو جهان جدا، با منطقهایی متضاد.
پیام نهایی این تحلیل روشن است:
طلا و بیتکوین دشمن نیستند، بلکه آینههای متقابل روانشناسی بازارند. زمانی که طلا صعود میکند، «ترس» غالب است؛ و هنگامیکه بیتکوین میتازد، «طمع» میداندار میشود. برای سرمایهگذار هوشمند، ترکیب این دو نه رقابت، بلکه توازن میان بقا و جسارت است.
