۱۱ پرنده که لانه‌هایشان شاهکارهای معماری است
این لانه‌ها تنها محل زندگی نیستند؛ بلکه سازه‌هایی هوشمند و انطباق‌پذیر هستند که نسل بعدی را ایمن نگه می‌دارند. در این نوشتار پرندگانی را معرفی کردیم که زیباترین و شگفت‌انگیزترین لانه‌ها را در طبیعت می‌سازند.
فرادید| پرندگانی که لانه‌های منحصربه‌فرد می‌سازند، در حقیقت معماران ماهر طبیعت هستند. آن‌ها پناهگاه‌هایی گوناگون و شگفت‌انگیز برای زادآوری می‌سازند. پژوهش‌های تازه نشان می‌دهد پیچیدگی برخی لانه‌ها، مانند سازه‌های حیرت‌انگیز پرنده‌ی بافنده، در اصل برای دفاع در برابر شکارچیان به‌ویژه مارها تکامل یافته است. این لانه‌های شگفت‌انگیز گواه هوش ذاتی و توان ساخت‌وساز پیچیده در طبیعت هستند.
به گزارش فرادید، لانه‌سازی پرندگان به سادگی چیدن چند شاخه روی درخت نیست. آن‌ها از مواد گوناگون استفاده می‌کنند: از گل خشک‌شده به شکل تنور گِلی تا سبدهای بافته‌شده‌ای که از شاخه درخت آویزان هستند. این مهارت یکی از درخشان‌ترین نمونه‌های هوشمندی تکامل است.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد پیچیدگی ساخت لانه با محیط زندگی و فشار ناشی از شکارچیان رابطه دارد. برای نمونه نحوه‌ی لانه‌سازی پرندگان آوازخوان تأثیر مستقیمی بر میزان موفقیت آن‌ها در زیستگاهشان دارد.
۱. بافنده اجتماعی
این پرنده‌ی بومی آفریقای جنوبی، بی‌شک بیش از همه پرندگان، کار معماری‌اش را با همکاری جمعی هم‌نوعانش انجام می‌دهد. لانه‌ی او تنها یک خانه نیست، بلکه مجتمعی چندطبقه برای صدها خانواده است. این سازه‌ی عظیم و پوشیده از علف نرم، مانند یک سقف کاه‌گلی بزرگ روی درخت یا تیر برق ساخته می‌شود. هر اتاقک داخلی عایق حرارتی دارد و پرندگان را در گرما و سرمای شدید حفظ می‌کند. این بزرگ‌ترین سازه‌ی واحد ساخته‌شده توسط هر گونه پرنده در جهان است.
۲. مرغ کریچ‌ساز
زادگاه این پرنده، استرالیا و گینه نو است. جنس نر این پرنده نه‌تنها یک معمار بلکه یک طراح داخلی است. سازه‌ای که می‌سازد برای پرورش جوجه نیست، بلکه تنها برای خواستگاری از ماده به کار می‌رود. او راهرو یا کلبه‌ای از شاخه‌ها می‌سازد و اطرافش را با اشیای رنگارنگ، از توت و گُل گرفته تا صدف و درپوش بطری، تزئین می‌کند. حتی اشیاء را برپایه رنگ مرتب می‌کند! زیبایی و نظم لانه تأثیر مستقیم بر موفقیت جفت‌یابی‌اش می‌گذارد.
۳. مرغ دماسنج
زادگاه این پرنده استرالیا است. این پرنده‌ی زمینی تخم‌ها را با گرمای حاصل از تجزیه‌ی مواد آلی گرم نگه می‌دارد. جنس نر تپه‌ای بزرگ از خاک، شن و برگ پوسیده می‌سازد که گاه تا ۵ متر ارتفاع و ۱۰ متر قطر دارد. گرمای درونی حاصل از پوسیدگی، تخم‌ها را گرم می‌کند و پرنده مانند یک دماسنج طبیعی، دمای تپه را با افزودن یا برداشتن مواد تنظیم می‌کند.
۴. پرنده‌ی تنورساز سرخ
زادگاه این پرنده آمریکای جنوبی است. این پرنده لانه‌ای می‌سازد که شبیه تنور گِلی یا کوزه‌ی پخت‌وپز است. از گل، خاک رس، علف و بزاق خود استفاده می‌کند تا سازه‌ای سخت و ضدآب بسازد که در برابر باد و باران بسیار مقاوم است. ورودی جانبی آن همچون تونلی باریک است که از تخم‌ها در برابر شکارچیان محافظت می‌کند.
۵. لانه‌آویز دم‌زرد مونتزوما
زادگاه این پرنده جنگل‌های بارانی آمریکای مرکزی و جنوبی است. این پرنده سبدهای آویزان بلند و بافته‌شده‌ای از الیاف و پیچک‌ها می‌سازد که گاه تا دو متر طول دارند و از شاخه‌های مرتفع درخت آویزان می‌شوند. پرندگان به‌شکل گروهی لانه‌سازی می‌کنند و گاه یک درخت، ده‌ها سبد تاب‌خوران در باد دارد.
۶. چرخ‌ریسک تاب‌لانه
زادگاه این پرنده اروپا و آسیاست. پرنده‌ای کوچک که لانه‌ای شبیه جوراب نمدی می‌سازد و از شاخه نازکی آویزان می‌کند. از الیاف گیاهی، پشم و تار عنکبوت استفاده می‌کند؛ طوری‌که لانه با رشد جوجه‌ها کش می‌آید. برخی گونه‌ها ورودی جعلی می‌سازند تا مارها و شکارچیان را فریب دهند!
۷. برکه‌نورد آفریقایی
زادگاه این پرنده تالاب‌های آفریقاست. برکه‌نورد آفریقایی لانه‌ای شناور از گیاهان آبزی می‌سازد که روی سطح آب قرار می‌گیرد. در صورت بالا آمدن آب، می‌تواند لانه را به مکان امن‌تر هل دهد. پرنده نر بیشتر کار ساخت و خوابیدن روی تخم‌ها را انجام می‌دهد.
۸. بادقپک لانه‌خوراکی
زادگاه آن جنوب شرق آسیاست. این پرنده یکی از عجیب‌ترین لانه‌ها را می‌سازد، تنها با استفاده از بزاق خودش! بزاق به مرور سفت می‌شود و فنجانی شفاف را روی دیواره‌ی غارها شکل می‌دهد. ساخت لانه بیش از یک ماه طول می‌کشد.
۹. مرغ دوزنده معمولی
زادگاه آن آسیاست. نامش بی‌دلیل انتخاب نشده؛ این پرنده خیاطی چیره‌دست است. برگ‌های زنده را با منقار سوراخ می‌کند و با الیاف گیاهی یا تار عنکبوت آن‌ها را مانند پارچه به هم می‌دوزد تا جیب سبز و پنهانی برای تخم‌ها بسازد. این لانه میان برگ‌ها استتار عالی دارد.
۱۰. فلامینگو
زادگاه فلامینگوها مرداب‌ها و تالاب‌های کم‌عمق است. فلامینگوها تپه‌ای گِلی و مخروطی با فرورفتگی کوچک در بالا برای یک تخم می‌سازند. این سکوی بلند، تخم را از رطوبت و سیلاب محفوظ می‌دارد و کاملاً با محیط گلی‌شان سازگار است.
۱۱. عقاب
زادگاه این پرنده آمریکای شمالی است. عقاب‌ها لانه‌هایی بزرگ، پایدار و بادوام می‌سازند که سال‌ها از آن استفاده می‌کنند و هر سال مواد تازه‌ای به آن می‌افزایند. این آشیانه‌ها روی درختان مرتفع یا صخره‌ها قرار دارند و ممکن است بیش از یک تُن وزن و سه متر قطر داشته باشند که نشانه‌ای باشکوه از قلمرو عقاب در آسمان است.
مترجم: زهرا ذوالقدر
برگرفته از فرادید