یونانی‌ها «کامپیوتر باستانی» ساخته بودند!
بیش از دو هزار سال قبل از اختراع کامپیوترهای مدرن، یونانیان دستگاهی ساختند که می‌توانست حرکت سیارات و زمان گرفتگی خورشید را محاسبه کند. این دستگاه، معروف به «مکانیزم آنتیکیترا»، نخستین کامپیوتر جهان است.
کشف اتفاقی در اعماق دریا
در سال ۱۹۰۱ میلادی، غواصان اسفنج در نزدیکی جزیره‌ی آنتیکیترا (Antikythera) در یونان، در حال جست‌وجوی صدف بودند که ناگهان به لاشه‌ی یک کشتی باستانی برخوردند.
میان گنجینه‌های آن، قطعاتی زنگ‌زده از برنز و چرخ‌دنده‌های پیچیده پیدا کردند. در ابتدا کسی نمی‌دانست این قطعات چیست — تا دهه‌ها بعد که دانشمندان فهمیدند در دستشان یک معجزه‌ی مهندسی باستانی است.
قدیمی‌ترین دستگاه محاسبه‌گر جهان
پس از سال‌ها پژوهش، مشخص شد این وسیله حدود ۲۰۰ سال قبل از میلاد ساخته شده و عملکردی مشابه کامپیوتر مکانیکی نجومی دارد.
این دستگاه از بیش از ۳۰ چرخ‌دنده‌ی دقیق برنزی تشکیل شده بود که با چرخاندن یک دسته، می‌توانست:موقعیت خورشید و ماه را پیش‌بینی کند زمان گرفتگی خورشید و ماه را نشان دهد و حتی حرکت سیارات را تخمین بزند!
راز فناوری پیشرفته
چرخ‌دنده‌های دستگاه به‌قدری دقیق ساخته شده‌اند که تا قرن هجدهم میلادی، هیچ سازوکار مشابهی در جهان وجود نداشت.
تحلیل‌های رادیوگرافی سه‌بعدی در دهه‌ی ۲۰۰۰ نشان داد که دقت مهندسی آن در حد ساعت‌های مکانیکی اروپایی قرن ۱۸ است — یعنی یونانی‌ها ۲۰۰۰ سال جلوتر از زمان خودشان بودند!
چطور کار می‌کرد؟
مکانیزم آنتیکیترا شامل:
یک صفحه‌ی جلویی با تقویم خورشیدی و موقعیت زودیاک (منطقه‌البروج)
صفحه‌ی پشتی برای پیش‌بینی گرفتگی‌ها و چرخه‌ی المپیک‌ها (!)و چندین نشانگر برای ماه، خورشید و سیارات شناخته‌شده بود.با چرخاندن دسته، چرخ‌دنده‌ها هماهنگ می‌شدند تا وضعیت آسمان در هر تاریخی را نشان دهند — چیزی شبیه یک شبیه‌ساز کیهانی دستی.
رازسازندگان دستگاه
دانشمندان معتقدند این مکانیزم توسط دانش‌آموزان آرخمیدس یا در مکتب هیپارخوس، منجم بزرگ یونانی ساخته شده است.
او اولین کسی بود که نظریه‌ی حرکت نامنظم ماه را مطرح کرد — و این دستگاه، همان نظریه را با دقت باورنکردنی نشان می‌داد.
میراثی از نبوغ بشر
مکانیزم آنتیکیترا اکنون در موزه ملی باستان‌شناسی آتن نگهداری می‌شود.
این دستگاه یادآور این است که حتی در ۲۲۰۰ سال پیش، ذهن بشر به پیچیدگی، دقت و کنجکاوی امروز ما نزدیک بود.
می‌توان گفت:
«انسان همیشه به دنبال نظم در آسمان‌ها بوده، حتی پیش از آنکه ریاضی را بشناسد.»