هواشناسی کشور در تازهترین گزارشهای رسمی خود از «پایان آلودگی هوا» سخن گفته، اما بررسی دقیقتر مدلهای پیشبینی نشان میدهد وضعیت برای کلانشهرهای اصلی—تهران، اصفهان، کرج، مشهد، تبریز و ارومیه—به این زودیها عادی نمیشود. آنچه این گزارش جدید را جنجالی کرده، این است که برخلاف تصور عمومی، هیچ نشانهای از بارش مؤثر و باد پالایشگر تا ۲۱ آذرماه دیده نمیشود؛ یعنی دقیقاً همان شهرهایی که طی روزهای اخیر بالاترین شاخص آلودگی کشور را داشتهاند، همچنان در گیر آسمان خاکستری و هوای سمی خواهند ماند. این وضعیت در حالی رخ میدهد که کاهش تدریجی دما از پنجشنبه آغاز میشود، اما این کاهش نهتنها مشکل را کم نمیکند، بلکه ممکن است در برخی مناطق باعث تشدید پایداری جوی و افزایش تجمع آلایندهها شود.
طبق عمومیترین مدلهای هواشناسی، پنج روز پیشرو برای شهرهای نامبرده عمدتاً با شرایط آسمان صاف تا کمی ابری همراه خواهد بود؛ خبری که در نگاه اول شاید امیدوارکننده بهنظر برسد، اما از دید متخصصان دقیقاً همان شرایطی است که پدیده وارونگی دما را تشدید کرده و اجازه نمیدهد هوای آلوده از سطح شهر خارج شود. بر اساس همین گزارشها، نبود وزش باد مؤثر، نبود بارش و پایداری کمسابقه لایههای جوی، باعث میشود کیفیت هوا در مناطق پرجمعیت همچنان در وضعیت ناسالم باقی بماند؛ بهویژه در ساعات ابتدایی روز و شبهنگام که فشار و دمای سطحی هوا پایینتر میآید.
نکته قابل توجه این است که فقط در برخی نقاط تهران احتمال بارشهای بسیار پراکنده و کوتاهمدت وجود دارد؛ بارشهایی که در خوشبینانهترین حالت، تنها میتوانند باعث کمی جابهجایی آلایندهها شوند و نه پاکسازی هوا. برای سایر کلانشهرها، از جمله اصفهان، تبریز و مشهد، تا ۲۱ آذر هیچ بارش مؤثری پیشبینی نشده. از سوی دیگر، مدلهای جدید نشان میدهند که تنها استانهای شمالی و بخشهایی از استانهای مرکزی کشور طی فاصله ۱۶ تا ۲۱ آذر شاهد بارش خواهند بود؛ موضوعی که کمک چندانی به تهرانِ آلوده نخواهد کرد، جز آنکه در برخی نواحی مرکزی پایتخت رطوبت را کمی بالا ببرد.
در جمعبندی نهایی، هواشناسی هشدار میدهد آلودگی نهتنها در روزهای آینده کاهش نمییابد، بلکه احتمال دارد چند هفته دیگر نیز ادامه داشته باشد. کارشناسان میگویند کاهش دما و نبود باد مؤثر، عملاً «قفل شدن هوا» را در پی دارد؛ وضعیتی که اگر با افزایش تردد شهری و پیک مصرف انرژی همراه شود، میتواند شاخص آلودگی را از ارقام فعلی هم فراتر ببرد. به همین دلیل، توصیه اصلی برای شهروندان این است که در ساعات اوج آلودگی از فعالیتهای سنگین در فضای باز خودداری کنند و گروههای حساس در محیطهای بسته باقی بمانند.
