بر اساس تازهترین گزارشهای هواشناسی و محیط زیست، زمستان ۱۴۰۴ برای ایران یکی از خشکترین و کمبرفترین زمستانهای دهههای اخیر خواهد بود. کارشناسان اعلام کردهاند که پوشش برفی کوهستانها نسبت به سال گذشته تا ۹۸ درصد کاهش یافته است؛ این افت بیسابقه نه تنها منابع آبی و چرخه طبیعی آب را مختل میکند، بلکه زنگ خطر جدی برای بروز بحرانهای زیستمحیطی و اجتماعی به صدا درآورده است.
کاهش شدید برف، مستقیماً موجب افت ذخیره آب سدها و منابع زیرزمینی میشود و تأثیرات منفی گستردهای بر کشاورزی، مراتع و تأمین آب شرب شهرها خواهد داشت. همزمان، خاک خشک و بارش اندک موجب تشدید فرسایش خاک شده و زمینهساز طوفانهای گردوغبار گسترده خواهد بود. فشار بر شبکههای آبیاری و منابع آب کشاورزی در این شرایط افزایش مییابد و احتمال ایجاد تنشهای اجتماعی و اقتصادی ناشی از کمبود آب، بیشتر از همیشه مطرح است.
کارشناسان در این گزارشها هشدار دادهاند که این وضعیت، اگر بدون اقدام پیشگیرانه رها شود، میتواند خسارات جبرانناپذیری برای اقتصاد و امنیت غذایی کشور به همراه داشته باشد. آنان بر ضرورت برنامهریزی دقیق و مدیریت بهینه منابع آب تأکید کردهاند و دستگاههای دولتی و بخش کشاورزی را به اقدامات فوری در زمینه صرفهجویی، ذخیرهسازی و استفاده بهینه از آب فراخواندهاند.
همچنین راهکارهایی همچون تقویت پوشش گیاهی، کنترل برداشتهای بیرویه از منابع زیرزمینی و اصلاح الگوی کشت از جمله پیشنهادهای کلیدی برای مقابله با تبعات زمستان خشک پیشرو عنوان شده است. با توجه به ابعاد وسیع این بحران، توجه به ذخیرهسازی آب و مدیریت مصرف میتواند نقش مهمی در کاهش آثار منفی تغییرات اقلیمی و پیشگیری از بروز بحرانهای آتی ایفا کند. زمستان ۱۴۰۴ شاید بهظاهر تنها یک فصل کمبارش باشد، اما عمق پیامدهای آن فراتر از یک سال، چرخه حیات کشور را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
