در روزهایی که شایعات مربوط به «کاهش هوش بر اثر فلوراید آب» دوباره در شبکههای اجتماعی داغ شده، انتشار نتایج یک مطالعه عظیم و ۴۰ ساله در آمریکا، نقطه پایانی بر این نگرانیها گذاشته است. این تحقیق که یکی از طولانیترین و جامعترین پژوهشهای حوزه سلامت عمومی درباره فلوراید محسوب میشود، با بررسی دادههای هزاران شهروند، نتایج آزمونهای شناختی، سوابق بهداشتی و سطح فلوراید آب در دهها منطقه مختلف، نشان میدهد هیچ ارتباط معنادار و قابل اتکایی میان فلوراید استاندارد آب شرب و کاهش توان شناختی افراد وجود ندارد.
فلوراید از دههها قبل با هدف کاهش پوسیدگی دندان به آب شرب بسیاری از شهرهای آمریکا اضافه شده است. همین موضوع، بهویژه در فضای مجازی، دستاویزی برای ادعاهایی شده بود که مصرف این ماده را «کاهشدهنده IQ»، «آسیبزننده به مغز»، یا حتی «خطرناک برای کودکان» معرفی میکرد. اما نتایج جدید، که توسط گروهی از محققان دانشگاهی و با دادههای طولی ۴۰ ساله تحلیل شده، خلاف این ادعاها را ثابت میکند.
بر اساس یافتههای منتشرشده، گروه پژوهشی تفاوت میان افرادی را که در شهرهای دارای آب فلورایددار زندگی کردهاند، با ساکنان مناطق بدون فلوراید مقایسه کرده است. این مقایسه شامل متغیرهای مهمی مانند وضعیت اقتصادی–اجتماعی، سطح تحصیلات والدین، محیط خانوادگی، آلایندههای دیگر، عوامل ژنتیکی و سبک زندگی بوده؛ یعنی دقیقاً همان مؤلفههایی که در بسیاری از مطالعات کوچکتر نادیده گرفته میشود. پس از حذف اثر این عوامل، نتیجه نهایی ساده و روشن است: سطح فلوراید مطابق استانداردهای بهداشت آمریکا، تأثیر قابلتوجهی بر عملکرد شناختی ندارد.
محققان تأکید میکنند که هرچند مقادیر بسیار زیاد فلوراید — معمولاً ناشی از منابع صنعتی یا مصرف بیرویه مکملها — میتواند خطراتی مانند فلوروزیس دندانی ایجاد کند، اما دوزی که در آب شهری استفاده میشود کاملاً بیخطر و حتی مفید برای سلامت دهان و دندان است. همچنین در دادهها هیچ الگوی کاهش هوش، اختلال تمرکز یا ضعف حافظه مرتبط با فلوراید مشاهده نشده است.
این تحقیق بزرگ، اکنون بهعنوان یکی از قویترین شواهد علمی برای رفع نگرانیهای عمومی شناخته میشود و نشان میدهد بخش زیادی از ترسهای رایج درباره فلوراید، بیشتر از آنکه ریشه علمی داشته باشد، ناشی از برداشتهای غلط و اطلاعات ناقص در فضای مجازی است. پژوهشگران امیدوارند این نتایج، مبنای سیاستگذاریهای پایدارتر در حوزه سلامت عمومی و اطلاعرسانی دقیقتر به مردم باشد.
