در پی انتشار خبر بازداشت دو چهره ارشد دیپلماسی اتحادیه اروپا—«فدریکا موگرینی»، مسئول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا، و «استفانو سانینو»، دبیرکل سرویس اقدام خارجی—سرانجام پلیس بلژیک اعلام کرد این دو پس از بازجویی در پروندهای مرتبط با تحقیقات مالی آزاد شدهاند. خبری که ظرف چند ساعت فضای رسانهای اروپا را تحتتأثیر قرار داد، نهفقط بهدلیل جایگاه رسمی این افراد، بلکه بهدلیل حساسیت موضوعاتی نظیر شفافیت مالی، فساد اداری و استقلال دستگاه دیپلماتیک اتحادیه اروپا اهمیت ویژهای پیدا کرد. پلیس بلژیک تأکید کرده که این پرونده هنوز در مرحله تحقیق است و «اتهامات اثبات نشده» محسوب میشوند؛ بنابراین هر دو فرد و شخص سوم بازداشتشده، طبق قانون تا زمان صدور حکم قطعی دادگاه، «بیگناه» شناخته میشوند.
بازداشت اولیه این دو مقام بلندپایه، جامعه دیپلماتیک اروپا را در وضعیت مبهمی قرار داد—بهویژه اینکه موگرینی از چهرههای شناختهشده عرصه سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مذاکرهکنندهای کلیدی در پروندههای مهمی مانند توافق هستهای ایران بوده است. سانینو نیز بهعنوان یکی از چهرههای عملیاتی و ساختاری دستگاه دیپلماسی اروپا شناخته میشود. به همین دلیل، انتشار خبر بازداشت آنها موجی از گمانهزنیها درباره ماهیت پرونده مالی مورد بررسی ایجاد کرد، هرچند هیچ نهاد رسمی هنوز جزئیات دقیق اتهامات را منتشر نکرده است.
پلیس بلژیک با انتشار بیانیه رسمی، تلاش کرده فضای رسانهای را آرام کند و تأکید دارد که روند تحقیقات طبق روال قانونی ادامه خواهد یافت و آزادی این افراد بهمعنای مختومه شدن پرونده نیست. از سوی دیگر، کارشناسان مسائل حقوقی در بلژیک و اتحادیه اروپا میگویند که بازداشت موقت در جریان تحقیقات مالی، امری متداول است و بیشتر برای جمعآوری اطلاعات اولیه انجام میشود. این مرحله، الزاماً بهمعنای اثبات تخلف نیست و گاهی تنها یک اقدام رویهای برای جلوگیری از ازبینرفتن اسناد و جلوگیری از هماهنگی احتمالی بین متهمان تلقی میشود.
انتشار این خبر البته واکنشهای مختلفی در شبکههای اجتماعی بههمراه داشته است. برخی کاربران اروپایی، این اتفاق را نشانهای از جدیت سیستم قضایی بلژیک در برخورد با هر نوع اتهام مالی—even علیه چهرههای سطح بالا—ارزیابی کردند. در مقابل، برخی تحلیلگران سیاسی معتقدند افشای این دست بازداشتها حتی پیش از اثبات اتهام، میتواند اعتماد عمومی به نهادهای اروپایی را مخدوش کند؛ بهویژه اگر نتیجه نهایی دادگاه، تبرئه کامل افراد باشد.
درحالحاضر آنچه قطعی است این است که:
۱) موگرینی، سانینو و فرد سوم بازداشتشده آزاد شدهاند.
۲) تحقیقات همچنان ادامه دارد.
۳) هیچیک از اتهامات در این مرحله اثباتشده محسوب نمیشوند.
۴) اتحادیه اروپا هنوز واکنش رسمی گستردهای منتشر نکرده و موضع نهایی به نتیجه تحقیقات بستگی خواهد داشت.
این پرونده که بهسرعت تبدیل به یکی از اخبار مهم اروپا شده، احتمالاً در روزهای آینده با جزئیات بیشتری همراه خواهد شد و نهادهای نظارتی اتحادیه اروپا نیز ممکن است وارد بررسیهای تکمیلی شوند.
