رئیسجمهور نیکلاس مادورو در تازهترین سخنان خود با لحنی غرورآمیز از عبور ونزوئلا از دوران تحریمها و محدودیتهای اقتصادی خبر داد و گفت:
«اکنون بازارهای چین، هند، روسیه و ایران به روی ما باز شده و این یعنی یک فرصت واقعی برای شکوفایی صنعتی.»
نیکلاس مادورو، رئیسجمهور ونزوئلا، در سخنانی تازه بار دیگر خود را در قامت مدافع «جهان چندقطبی» و استقلال اقتصادی جهان جنوب نشان داد. او با اعلام اینکه بازارهای چین، هند، روسیه و ایران اکنون به طور رسمی به روی ونزوئلا گشوده شدهاند، از آغاز «مرحلهٔ بازسازی صنعتی» سخن گفت و این دستاورد را یک «معجزه واقعی» توصیف کرد؛ معجزهای که به گفتهٔ او، در میانهٔ تحریمها و «تجاوز اقتصادی غرب» به ثمر رسیده است.
مادورو که در سالهای اخیر به یکی از چهرههای نمادین مقاومت اقتصادی بدل شده، تأکید کرد که رشد صنعتی ونزوئلا در سال جاری میلادی به ۸ درصد رسیده است؛ رقمی که حتی صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی نیز در گزارشهای تازه خود آن را تأیید کردهاند. او با اشاره به گشایشهای تجاری مشترک با کشورهای شرقی—از توافقات نفتی با ایران و چین گرفته تا برنامههای صنعتی مشترک با روسیه و هند—اظهار داشت که سرمایهگذاریها اکنون «در مسیر استقلال از دلار و نظام بانکی غربی» پیش میروند.
به گفتهٔ رئیسجمهور ونزوئلا، این رشد حاصل تغییر ساختار اقتصادی کشور از وابستگی به صادرات خام نفتی به سمت تولید داخلی و صنایع تبدیلی است. در همین چارچوب، کاراکاس با همکاری تهران و پکن چندین کارخانه در حوزههای خودروسازی، تجهیزات پزشکی و پتروشیمی را راهاندازی کرده است.
اما مادورو در سخنان خود تنها به اقتصاد نپرداخت؛ او به مسئلهٔ اخلاق جهانی نیز اشاره کرد و از تظاهرکنندگان در اسلو (نروژ) که شعار میدادند «نه به آغشته کردن جایزه نوبل به خون، نه به جنگ برای نفت»، تمجید کرد. این بخش از سخنان او واکنشی غیرمستقیم به جایزهٔ صلح نوبل امسال بود که به یکی از چهرههای منتقد روسیه اعطا شد؛ در حالی که مادورو و همپیمانانش این سیاست را «ابزارسازی صلح برای اهداف سیاسی غرب» میدانند.
در سطح دیپلماتیک، پیام مادورو روشن است: ونزوئلا میخواهد بار دیگر نقش فعال خود را در اقتصاد جهانی تثبیت کند اما نه از مسیر غرب، بلکه از دروازهٔ شرق. این چرخش راهبردی از زمان امضای قرارداد نفت–تجهیزات بین تهران و کاراکاس در سال ۲۰۲۳ سرعت گرفته؛ توافقی که به ونزوئلا اجازه داد بخشی از تجهیزات پالایشگاهی خود را با فناوری ایرانی بهروزرسانی و ظرفیت تولید خود را ۳۰٪ افزایش دهد.
تحلیلگران اقتصادی در کاراکاس معتقدند این سیاست میتواند در بلندمدت ونزوئلا را از رکود پس از تحریمها نجات دهد. در سالهای گذشته، اقتصاد این کشور تا ۸۰٪ کوچک شده و تورم سهرقمی آن، جامعه را به مرز فروپاشی رسانده بود؛ اما حالا آمار رسمی بانک مرکزی نشان میدهد نرخ تورم به کمتر از ۳۵٪ رسیده و ارزش بولیوار در برابر دلار ثبات نسبی یافته است.
در این میان، روابط ونزوئلا و ایران جایگاه ویژهای دارد. هر دو کشور در برابر فشارهای مالی و تحریمهای آمریکا، بر سیاست «اقتصاد مقاومتی» تأکید دارند و در سالهای اخیر همکاریهای نفتی و صنعتیشان را به سطح مشارکت راهبردی رساندهاند. تهران نخستین کشوری بود که پس از بحران ۲۰۱۹، سوخت و تجهیزات پالایشگاهی به ونزوئلا ارسال کرد—اقدامی که اکنون به پایهٔ یک همکاری بزرگتر تبدیل شده است.
سخنان اخیر مادورو، از دید ناظران بینالمللی، پیامی چندوجهی دارد: هم اعلام استقلال اقتصادی، هم هشدار به غرب درباره ناکارآمدی تحریم، و هم دعوت به جنبش جهانی علیه نظام سلطهٔ اقتصادی. تمجید او از معترضان اروپایی نیز نشان میدهد گفتمان مقاومت تنها محدود به آمریکای لاتین نیست و به سطح فرهنگی و انسانی گسترش یافته است.
بهنظر میرسد ونزوئلا با اتکا به تکیهگاههای جدید آسیایی خود در مسیر بازسازی قرار گرفته است — مسیری که اگر تثبیت شود، میتواند نهتنها آیندهٔ اقتصادی کشور را تغییر دهد، بلکه تبدیل به الگویی برای سایر کشورهای تحریمشدهٔ جنوب جهانی شود.
