یلدا همیشه برای ایرانیها یک شب خاص بوده؛ شبی که خانوادهها دور هم جمع میشدند، انار میشکستند، هندوانه قاچ میکردند، آجیل داغ وسط سفره مینشست و بزرگترها قصههای قدیمیشان را تعریف میکردند. اما یلدای ۱۴۰۴ با یک خبر تلخ آغاز شده؛ گرانی عجیب و نجومی آجیل و میوههای ویژه این شب. آنقدر قیمتها بالا رفته که حالوهوای این سنت دیرینه دیگر مثل گذشته نیست و بسیاری از خانوادهها اعتراف میکنند که هنوز اسفند سال قبل را هم ندیده بودند که امسال، هزینههای شب یلدا به اندازه یک مناسبت لوکس بالا زده است.
تصاویر منتشرشده از فروشگاهها و خواروبارفروشیها به وضوح نشان میدهد که قیمت آجیل چند برابر شده و اقلامی مثل بادام هندی، پسته خام و برشته، فندق، مغز بادام، بادامزمینی، تخمهها و میوههای خشک با قیمتهایی عرضه میشوند که حتی فکر کردن به آنها هم سخت است. بسیاری از کاربران در شبکههای اجتماعی شوخی میکنند که «امسال آجیل نخریم بهتره، چون باید براش وام بگیریم!» اما در دل این شوخی یک واقعیت تلخ نهفته است: آجیل که روزگاری جزء جدانشدنی سفره یلدا بود، امسال برای بسیاری از خانوادهها عملاً دور از دسترس شده است.
کاربران در فضای مجازی مدام عکسهایی از برچسب قیمت خشکبار منتشر میکنند و میگویند: «یلدا امسال فقط هندوانه و یک دانه انار کافی است.» برخی حتی نوشتهاند که «آجیل امسال رسماً کالای لاکچری شده»، و واقعیت هم همین را تایید میکند. در یک سال گذشته، رشد قیمت خشکبار یکی از شدیدترین جهشها را داشته و فروشندگان نیز میگویند این افزایش نسبت به سالهای قبل بیسابقه است.
موضوع وقتی نگرانکنندهتر میشود که این گرانی فقط به آجیل محدود نمانده و قیمت میوههای محبوب یلدا مثل انار، هندوانه و حتی شیرینیهای مخصوص هم رشد چشمگیری داشته است. برخی از مردم میگویند «قبلاً مشکل این بود که آجیل گرونه، حالا مشکل اینه که حتی یک شام ساده هم برای چند مهمان هزینههای میلیونی دارد.» به عبارت دیگر، سفره یلدا دیگر آن مراسم ساده و صمیمی قبل نیست؛ بلکه به هزینهای بزرگ برای خانوادهها تبدیل شده، هزینهای که بسیاری از آنها از پسش برنمیآیند.
نتیجه این شرایط این شده که چهره واقعی یلدای ایرانی در سال ۱۴۰۴ تغییر کرده است. سفرهای که زمانی با کمترین امکانات هم برپا میشد و بوی سنت و صمیمیت میداد، حالا برای برخی از مردم به یک «جشن لوکس» تبدیل شده؛ چیزی که تنها عدهای توان تهیه آن را دارند. کارشناسان نیز معتقدند که این روند نشاندهنده فشار اقتصادی روزافزون روی خانوادههاست و نمود واضحتری از تورمِ انباشته در بخش مواد غذایی.
از نگاه بسیاری، یلدای امسال نهتنها سادهتر از سالهای گذشته برگزار خواهد شد، بلکه بخشهای مهمی از آیینهای قدیمی—مثل چیدن آجیل کامل یا تهیه شیرینیهای مخصوص—از سفره خانوادهها حذف میشود. این اتفاق البته فقط یک تغییر ظاهری نیست؛ بلکه نمادی از شرایط اقتصادی است که قدرت خرید مردم را بهطور جدی تضعیف کرده است.
در نهایت، گرانی شدید اقلام شب یلدا فقط یک خبر اقتصادی نیست؛ بلکه یک سیگنال اجتماعی است. مردم میگویند جشنها و آیینهای سنتی ما، یکییکی از سادگی فاصله میگیرند و به مراسمی تبدیل میشوند که هزینهٔ زیادی میطلبد؛ موضوعی که نهتنها حال و هوای شب یلدا را تلخ کرده، بلکه تصویری از وضعیت تورم و کاهش رفاه در کشور را نشان میدهد.
