اصفهان، شهری که زایندهرود همیشه نشانهی حیاتش بود، اکنون با یکی از بحرانیترین دورههای آبی خود روبهروست. پایداری هوای خشک، کاهش چشمگیر بارشها و افت شدید ذخایر سد زایندهرود، تصویر روشنی از ضربهی اقلیمی بر منابع حیاتی استان ارائه میدهد—ضربهای که اگر بیتوجهی تداوم یابد، منجر به تنش آبی گسترده در سال آبی ۱۴۰۴ خواهد شد.
طبق آخرین اعلام سازمان هواشناسی، میزان بارش از ابتدای پاییز تاکنون بهطور محسوسی کمتر از میانگین بلندمدت و سال گذشته بوده است. سامانههای بارشی قدرتمند هنوز به منطقه ورود نکردهاند و نشانهها از ادامهی خشکی پاییزی در بخشهای وسیعی از مرکز کشور، بهویژه اصفهان، خبر میدهند. این در حالی است که ورودی سد زایندهرود، اصلیترین منبع تأمین آب آشامیدنی استان، در ماههای اخیر کاهش شدیدی را تجربه کرده است.
در حال حاضر میزان پرشدگی سد زایندهرود تنها حدود ۱۱ درصد گزارش شده، در حالیکه در مدت مشابه سال قبل این رقم ۲۰ درصد بود. تراز آب دریاچه سد نیز حدود ۲۰۱۹.۴۶ متر اندازهگیری شده که نسبت به میانگین بلندمدت (۲۰۴۱ متر) افتی بیش از ۲۱ متر را نشان میدهد؛ رقمی هشداردهنده که عملاً بیانگر زنگ خطر خشکسالی پایدار است.
بر اساس دادههای شرکت آب منطقهای، نیاز مصرف آب آشامیدنی اصفهان در شرایط اوج حدود ۲۱.۱ مترمکعب بر ثانیه است در حالی که توان تولید فعلی به ۱۸.۲ مترمکعب ثانیه محدود شده؛ یعنی حدود سه مترمکعب کمبود دائمی در ذخایر آب شهری. برای مناطق تحت پوشش سامانه آبرسانی اصفهان بزرگ، این کمبود تا ۳.۴ مترمکعب بر ثانیه میرسد.
بهگفتهی احمدرضا صادقی، مدیر بهرهبرداری از سد و نیروگاههای زایندهرود و کوهرنگ، میانگین ذخیرهی آب در مقایسه با متوسط بلندمدت ۷۸ درصد کاهش یافته و این وضعیت ضرورت تغییر فوری در الگوی مصرف را نشان میدهد. در همین راستا، شرکت آبفای استان برنامههای فرهنگی و آموزشی گستردهای را برای ارتقای مسئولیتپذیری اجتماعی آغاز کرده است.
پویش مردمی «اصفهان منهای ۲۰» که از خرداد امسال برای کاهش سرانه مصرف روزانهی آب به اندازهی ۲۰ لیتر آغاز شده بود، با تصمیم جدید تا نوروز ۱۴۰۵ تمدید شده است. طرحهایی مانند زنگ آب در مدارس، تولید موشنگرافیهای آموزشی، استفاده از چهرههای هنری، ورزشی و فرهنگی، آموزش صرفهجویی به کودکان، بانوان و فعالان صنعتی را دنبال میکند تا مدیریت مصرف به یک فرهنگ پایدار تبدیل شود.
اصفهان اکنون بیش از هر زمان دیگر، به تغییر نگاه مردم نسبت به آب نیاز دارد؛ چراکه ادامهی روند فعلی، نهفقط تهدیدی برای حیات زایندهرود، بلکه برای امنیت آبی، زیستمحیطی و اقتصادی کل منطقه خواهد بود. پیام کارشناسان روشن است: اگر باران با اصفهان قهر کرده، راهی جز آشتی مردم با مدیریت مصرف باقی نمانده است.
