پس از انتشار گزارشهایی درباره حمله نظامی به بخشی از زیرساختهای هستهای ایران، رییس سازمان انرژی اتمی با ارائه توضیحات رسمی تلاش کرد فضای ابهام و روایتهای متناقض در افکار عمومی را شفافسازی کند. او در سخنان خود تأکید کرد که سازمان انرژی اتمی در جریان این حمله هیچگونه تلفات انسانی نداشته است و تمام نیروهای فعال در مجموعههای حساس و تخصصی، «بهطور کامل حفاظتشده» بودهاند. این اظهارات در شرایطی مطرح میشود که طی روزهای اخیر، برخی گمانهزنیها درباره خسارات انسانی و فنی در شبکههای اجتماعی مطرح شده بود.
به گفته رییس سازمان، افرادی که در جریان حادثه اخیر جان خود را از دست دادند، نه عضو سازمان انرژی اتمی بودهاند و نه وابستگی سازمانی به فعالیتهای هستهای داشتهاند. این بخش از توضیحات، در واقع برای رفع یکی از پرسشهای جدی مطرح شد: اینکه آیا حمله میتواند نیروی انسانی متخصص یا تیمهای عملیاتی را تحتتأثیر قرار داده باشد؟ پاسخ رسمی روشن است: « خیر. هیچ تلفاتی در نیروهای سازمان انرژی اتمی ثبت نشده است.»
نکته مهم دیگری که در سخنان وی برجسته شد، مربوط به عدم ریزش نیرو در صنعت هستهای است. رییس سازمان تصریح کرد که برخلاف برخی گمانهزنیها، حمله اخیر باعث خروج یا کاهش نیروهای متخصص نشده و تیمهای علمی، مهندسی و عملیاتی همچنان در وضعیت فعال قرار دارند. او تأکید کرد: «صنعت هستهای الحمدلله ایمن است»؛ عبارتی که دو هدف را دنبال میکند: اول، اطمینانبخشی به جامعه نسبت به ثبات عملکرد مراکز هستهای؛ دوم، ارسال پیام به طرفهای خارجی درباره تداوم فعالیتهای فنی.
از منظر تحلیلی، این اظهارات در چارچوب سه محور قابل تفسیر است.
نخست، ابعاد اطلاعاتی–رسانهای حادثه است. هنگامی که رخدادی مرتبط با حوزه هستهای صورت میگیرد، فضای رسانهای داخلی و خارجی بهسرعت پر از روایتهای رقابتی میشود؛ از ادعاهای مبالغهآمیز گرفته تا تحلیلهای امنیتی و گاه سیاسی. در چنین شرایطی، ارائه روایت رسمی با هدف کاهش تنش روانی و جلوگیری از شکلگیری برداشتهای نادرست انجام میشود. اظهارات رییس سازمان بخشی از همین تلاش برای «تثبیت روایت واحد» محسوب میشود.
محور دوم، ابعاد فنی و ایمنی صنعت هستهای است. مسئولان بارها اعلام کردهاند که تأسیسات هستهای ایران با لایههای متعدد امنیتی، حفاظتی و فناوریهای پشتیبان طراحی شدهاند تا در برابر حملات فیزیکی، سایبری یا عملیات خرابکارانه مقاوم باشند. تأکید بر «حفاظت کامل نیروها» از این جهت اهمیت دارد که نیروی انسانی یکی از مهمترین بخشهای آسیبپذیر در هر صنعت راهبردی است. حفاظت از افراد یعنی حفظ ظرفیت علمی و تداوم چرخه فنی.
سومین جنبه، پیامهای راهبردی به طرفهای بینالمللی است. اظهاراتی نظیر «صنعت هستهای ایمن است» یا «ریزش نیرو نداشتیم» برای مخاطب داخلی نوشته میشود، اما بخش مهمی از آن برای بازیگران بیرونی نیز پیام دارد: فعالیتهای هستهای نه متوقف شده، نه فرسایش نیروی انسانی داشته و نه در معرض آسیب بلندمدت قرار گرفته است. این نوع موضعگیریها معمولاً در پاسخ به تلاش رسانههای خارجی است که وقوع حمله را نشانه ضعف ساختار صنعتی یا عقبنشینی فنی تفسیر میکنند.
نکته قابلتوجه اینکه در سخنان رییس سازمان، اشارهای مستقیم به جزئیات فنی حادثه، محل دقیق، میزان خسارت احتمالی یا بستر عملیات نشده است؛ امری که در چارچوب استانداردهای امنیتی بدیهی است. صنایع هستهای بهطور معمول در انتشار اطلاعات محدودیت دارند و بیان این موارد بهصورت «سطحبندیشده» صورت میگیرد.
در کنار پیامهای رسمی، افکار عمومی دو پرسش اساسی دارند:
اول، آیا حمله اخیر میتواند روند فعالیتهای هستهای را کند کند؟
مسئولان پاسخ میدهند که هیچگونه اختلالی در بخشهای کارشناسی و عملیاتی رخ نداده است. با این حال، تحلیلگران میگویند ارزیابی نهایی تنها پس از گزارشهای تکمیلی فنی امکانپذیر است.
دوم، چرا روایتهای اولیه درباره تلفات انسانی، متفاوت بود؟
کارشناسان رسانه معتقدند در چنین رویدادهایی معمولاً اطلاعات اولیه مخدوش، پراکنده یا نادقیق است و به همین دلیل، روایت رسمی—که امروز ارائه شد—برای جلوگیری از انتشار برداشتهای غلط منتشر شده است.
در مجموع، مجموعه اظهارات رییس سازمان انرژی اتمی در پی آرامسازی فضا، تثبیت روایت رسمی، و تأکید بر تداوم فعالیتهای ایمن صنعت هستهای است. اینکه این پیامها تا چه اندازه بتواند اثر رسانهای و روانی حادثه را کاهش دهد، در روزهای آینده روشنتر خواهد شد.
