گزارش جدید بلومبرگ از افزایش دریافت نفت ایران توسط چین، دوباره توجه بازار انرژی آسیا را به نقش محوری ایران در تأمین خوراک پالایشی چین جلب کرده است. طبق این گزارش، چندین پالایشگاه خصوصی مستقر در استان شاندونگ—که به «تیپاتها» مشهورند—در هفته جاری محمولههای جدیدی از نفت خام ایران را از مخازن ضمانتی واقع در بنادر و تأسیسات پالایشی دریافت کردهاند. بخشی از این محمولهها پیش از صدور سهمیههای تازه خریداری شده بود؛ نکتهای که نشان میدهد واردکنندگان چینی با رصد دقیق بازار، تلاش کردهاند پیش از محدودیتهای اداری، موجودی خود را تکمیل کنند. این روند در شرایطی رخ میدهد که بازار جهانی نفت همچنان تحتتأثیر کاهش عرضه اوپکپلاس، ضعف تقاضای اروپا و نگرانیها درباره رشد اقتصادی آسیا قرار دارد.
استان شاندونگ، قطب فعالیت پالایشگاههای مستقل چین، طی سالهای اخیر به یکی از مهمترین مقاصد نفت ایران و روسیه تبدیل شده است. این پالایشگاهها بهدلیل انعطافپذیری بیشتر و وابستگی کمتر به سهمیههای دولتی، معمولاً بهسرعت به تغییرات بازار واکنش نشان میدهند و در صورت کاهش قیمت نسبی نفت ایران، واردات خود را افزایش میدهند. از سوی دیگر، تخفیفهای ویژه و شرایط پرداخت تسهیلشده، این محمولهها را برای تیپاتها جذابتر کرده است؛ عاملی که در رقابت منطقهای برای جذب مشتری، نقش مهمی ایفا میکند.
بلومبرگ گزارش داده که دو ابرنفتکش حامل نفت ایران که طی هفتههای گذشته در سواحل چین پهلو گرفته بودند، در هفته جاری محمولههای خود را در دو بندر جداگانه تخلیه کردهاند. این موضوع نشاندهنده آن است که روند ورود نفت ایران به چین نهتنها متوقف نشده بلکه سرعت بیشتری نیز پیدا کرده است. با توجه به اینکه بسیاری از پالایشگاههای خصوصی برای تأمین خوراک خود به واردات مستمر نیاز دارند، افزایش تخلیه محمولهها میتواند نشانهای از رشد مصرف یا آمادگی برای افزایش ظرفیت پالایش در ماههای آینده باشد.
این تحولات در حالی اتفاق میافتد که همچنان تجارت انرژی بین ایران و چین از مسیرهای غیررسمی و شبکهای از نفتکشهای سایه انجام میشود. با وجود تحریمهای آمریکا، چین بهعنوان بزرگترین خریدار نفت ایران نقشی تعیینکننده در حفظ جریان صادرات نفت ایفا میکند. کارشناسان بازار انرژی معتقدند افزایش اخیر دریافت نفت از مخازن ضمانتی میتواند نشاندهنده بازگشت نسبی اطمینان به بازار یا نیاز داخلی چین به ذخایر بیشتر باشد؛ خصوصاً با نزدیکشدن به فصل زمستان و افزایش تقاضای فصلی.
در مجموع، روند کنونی نشان میدهد که ایران همچنان جایگاه مهمی در بازار انرژی چین دارد و در صورت ادامه تخفیفها و نیاز پالایشگاههای تیپات، گردش نفت ایران در بازار آسیا میتواند در هفتههای آینده نیز افزایش یابد. انتشار جزئیات بیشتر در روزهای آینده میتواند ابعاد دقیقتری از حجم محمولهها و تغییرات احتمالی سهمیههای واردات را آشکار کند.
