در یکی از جنجالیترین تحولات سیاسی سالهای اخیر، بنیامین نتانیاهو نخستوزیر رژیم صهیونیستی، بهطور رسمی از رئیس این رژیم، اسحاق هرتزوگ درخواست عفو کرده است؛ اقدامی که فضای سیاسی تلآویو را بهشدت تحت تأثیر قرار داده و نشانهای از عمق بحران سیاسی و قضایی است که نخستوزیر جنجالی این رژیم با آن روبهروست. اهمیت این درخواست زمانی دوچندان میشود که نتانیاهو بدون اعتراف به گناه و بدون عذرخواهی رسمی، تقاضای بخشش کرده؛ مسألهای که در ساختار حقوقی رژیم صهیونیستی بیسابقه یا دستکم بسیار نادر است.
دفتر ریاست رژیم صهیونیستی در واکنش به این درخواست، آن را «استثنائی» توصیف کرده است. مطابق قوانین داخلی این رژیم، معمولاً عفو زمانی مطرح میشود که فرد پس از صدور حکم نهایی دادگاه، مسئولیت جرم را پذیرفته و از مواضع قبلی خود عقبنشینی کرده باشد. اما نتانیاهو در حالی عفو میخواهد که نهتنها هیچ حکمی علیه او نهایی نشده، بلکه همچنان خود را بیگناه معرفی میکند و روندهای قضایی را «سیاسی» مینامد.
پروندههای نتانیاهو شامل اتهاماتی از فساد مالی، دریافت هدایای غیرقانونی، سوءاستفاده از قدرت و روابط نامشروع سیاسی–اقتصادی است؛ پروندههایی که سالهاست گریبان او را گرفته و حتی چند بار کابینهاش را تا مرز فروپاشی کشاندهاند. همزمان، بحران امنیتی و جنگ غزه، وضعیت سیاسی او را پیچیدهتر کرده و شکاف عمیقی در ساختار سیاسی و اجتماعی این رژیم به وجود آورده است.
تحلیلگران معتقدند اقدام نتانیاهو چند پیام کلیدی دارد: نخست اینکه او میداند روند قضایی به سمت نقطهای خطرناک پیش میرود و احتمال محکومیتش افزایش یافته است. دوم اینکه درخواست عفو، پیش از صدور حکم و بدون پذیرش مسئولیت، تلاشی برای دور زدن ساختار قضایی و بهرهبرداری از اختیارات سیاسی رئیس رژیم است. سوم اینکه این اقدام میتواند مشروعیت سیاسی و جایگاه او را حتی میان حامیان سنتیاش تضعیف کند، زیرا عفو معمولاً برای افراد تحت فشار یا محکومان نادم صادر میشود، نه نخستوزیر در قدرت.
در مقابل، دفتر هرتزوگ با تأکید بر «استثنائی بودن»، عملاً مسیر را برای یک بررسی طولانی و پیچیده باز گذاشته و هنوز نشانهای از موافقت یا حتی تمایل به بررسی فوری این درخواست دیده نمیشود. این اتفاق میتواند آغاز یک بحران حقوقی تازه باشد؛ بحرانی که شاید سرنوشت سیاسی نتانیاهو را برای همیشه تغییر دهد.
