یک تحقیق جدید در حوزه روانعصبـایمنی (Psychoneuroimmunology) نشان میدهد چیزی که ما معمولاً «یک عصبانیت کوتاه» مینامیم، میتواند تأثیر بسیار بزرگتری بر سلامت بدن داشته باشد. براساس یافتههای این مطالعه، تنها ۵ دقیقه عصبانیت شدید کافی است تا سیستم ایمنی بدن – یعنی همان سپری که در برابر ویروسها، باکتریها و عوامل بیماریزا از ما محافظت میکند – تا ۴ تا ۵ ساعت بهطور محسوس ضعیف شود.
این کاهش ایمنی نتیجه افزایش ناگهانی هورمونهای استرس مانند کورتیزول، آدرنالین و نورآدرنالین است؛ هورمونهایی که بدن در حالت تهدید ترشح میکند، اما در شرایط عصبانیت، بیهدف و بیش از حد بالا میروند. پژوهشگران توضیح میدهند که این هورمونها بهطور مستقیم بر سلولهای دفاعی مانند گلبولهای سفید، سلولهای NK (قاتل طبیعی) و سطح IgA بزاق اثر میگذارند و توان مقابله بدن با ویروسهایی مانند آنفلوآنزا، سرماخوردگی و حتی کرونا را کاهش میدهند.
این تحقیق میگوید: همان چند دقیقه فریاد، عصبانیت، تنش خانوادگی، دعوای خیابانی یا حتی عصبانیت پنهانی که در دل نگه میدارید، میتواند بدن را وارد وضعیتی کند که تا ساعتها در برابر بیماریها آسیبپذیرتر شوید. این موضوع بهویژه در فصل شیوع آنفلوآنزا، ازدحام مدارس و محیطهای بسته که خودت قبلاً خبرش را پوشش دادی، اهمیت دوچندان پیدا میکند.
متخصصان تأکید میکنند که تأثیر عصبانیت فقط روحی یا روانی نیست؛ کاملاً فیزیولوژیک است. یعنی بدن همهچیز را ثبت میکند: تپش قلب بالا، تنفس سریع، تنش عضلانی و شوک هورمونی. این همان چیزی است که باعث میشود بدن از حالت دفاعی خارج شود و عملاً پنجرهای چندساعته برای ورود بیماریها به بدن باز شود.
نکته مهمتر این است که این آسیب در کسانی که بهطور مداوم عصبانی میشوند—مثل افرادی که شغل پرتنش دارند، زیاد اخبار ناگوار میخوانند یا در خانه درگیریهای مداوم دارند—بهصورت انباشته عمل میکند و میتواند به ضعف ایمنی مزمن، مشکلات گوارشی، بیخوابی و افزایش ریسک بیماریهای عفونی منجر شود.
این تحقیق پیام سادهای دارد: «۵ دقیقه عصبانیت = ۵ ساعت ضعف بدن». و همین جمله کافی است تا در زندگی روزمرهمان یک هشدار کوچک اما حیاتی ایجاد کند.
