مرکز آمار ایران در تازهترین گزارش رسمی خود از تورم تولیدکننده در تابستان ۱۴۰۴ پرده برداشت؛ عدد شاخص کل قیمت تولیدکننده (PPI) به ۳۴۰.۴ رسید؛ رقمی که از جهش محسوس هزینههای تولید در نیمه نخست سال خبر میدهد.
بر اساس دادههای رسمی، تورم فصلی معادل ۱۰.۲٪ و تورم نقطهبهنقطه به ۴۶.۱٪ رسیده — یعنی قیمت تمامشده تولید کالاها و خدمات نسبت به تابستان ۱۴۰۳ حدود ۱.۵ برابر شده است.
همچنین نرخ متوسط چهار فصل منتهی به تابستان ۱۴۰۴ نسبت به دوره مشابه سال قبل ۳۸.۵٪ اعلام شد؛ بدین ترتیب، هزینههای تولید در بازه یکساله تقریباً ۴۰ درصد رشد کرده است.
تحلیلگران اقتصادی این جهش تازه را آغاز موج جدید گرانیها در بازار مصرف میدانند، چون تورم تولیدکننده معمولاً با فاصله ۱ تا ۳ ماه در شاخص مصرفکننده (CPI) منعکس میشود. بهعبارت سادهتر، تولیدکننده امروز که با هزینه بالاتری کالا را میسازد، در پاییز و زمستان همان افزایش را به قیمت مصرفکننده منتقل خواهد کرد.
📊 جزئیات آماری تورم تولیدکننده
🔸 تورم فصلی
در فصل تابستان ۱۴۰۴، شاخص قیمت کل تولیدکننده نسبت به بهار همان سال ۱۰.۲ درصد رشد کرد؛ این رقم بهطور محسوسی بالاتر از میانگین فصلی دو سال قبل است (۷ تا ۸ درصد) و نشانه بازگشت فشار هزینهای در صنایع.
🔸 تورم نقطهبهنقطه
مقایسه تابستان ۱۴۰۴ با تابستان ۱۴۰۳، بیانگر رشد ۴۶.۱ درصدی در سطح قیمت تولیدکننده است. فصل بهار این رقم را ۳۷.۵ درصد ثبت کرده بود؛ بنابراین شاهد افزایش ۸.۶ واحد درصدی در یک فصل هستیم. این رشد سریع، معمولاً بعد از افزایش نرخ ارز یا قیمت نهادههای وارداتی رخ میدهد.
🔸 تورم ۱۲ ماهه
میانگین چهار فصل منتهی به تابستان ۱۴۰۴ نسبت به چهار فصل قبل، ۳۸.۵ درصد افزایش ثبت کرده است. این معیار بلندمدت همان چیزی است که اقتصاددانها برای سنجش تورم ساختاری استفاده میکنند؛ یعنی تورمی که از سیکل قیمتی کوتاهمدت جداست.
🔍 تحلیل علتها و پیامدها
⚙️ از انرژی تا مزد
بخش عمده جهش تورمی تابستان از سمت هزینههای انرژی، حملونقل و افزایش دستمزد کارگران صنعتی گزارش شده است. بالا رفتن قیمت سوخت و اجزای وارداتی، بهویژه در صنایع فلزی و غذایی، نقش اصلی را ایفا کردهاند.
🏠 تأثیر بر خانوارها
تورم تولیدکننده افزایشی نهایتاً خود را در تورم مصرفکننده نشان خواهد داد. اگر روند فعلی ادامه یابد، نرخ تورم عمومی کشور در پاییز و زمستان ممکن است به محدوده ۴۰ تا ۴۵ درصد برسد و آثار ملموسی بر هزینه خانوارهای شهری بگذارد.
🧩 پیام اقتصادی
افزایش ۸.۶ واحد درصدی نقطهبهنقطه در یک فصل بیانگر تغییر فاز تورم است؛ یعنی از ثبات نسبی به سمت تورم شتابدار. در چنین شرایطی سیاستهای مهار نقدینگی و تثبیت نرخ ارز، تعیینکننده مسیر نیمه دوم سال خواهد بود.
🧠 جمعبندی
با شاخص ۳۴۰.۴ و تورم ۴۶.۱٪، تابستان ۱۴۰۴ را میتوان یکی از پرچالشترین دورههای سه سال اخیر دانست. فشار تورمی از «تولید» آغاز شده و بهزودی به «مصرف» خواهد رسید. اگر دولت بتواند در پاییز سیاست مهار هزینههای تولید را با نظارت بر بازار ارز تلفیق کند، احتمال کاهش نرخ تورم تا پایان ۱۴۰۴ وجود دارد؛ در غیر اینصورت، موج جدید گرانیها در نیمه دوم سال تقریباً قطعی خواهد بود.
