میزان آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور به سطحی رسیده که متخصصان عفونی آن را «خطرناک و غیرقابل کنترل برای مردم» توصیف میکنند. بر اساس هشدار تازه دکتر محرز، پزشک شناختهشده و متخصص بیماریهای عفونی، شرایط فعلی آلودگی به گونهای است که شهروندان عملاً ابزار مؤثری برای محافظت از خود ندارند و خروج از منزل—بهویژه برای کودکان، بیماران قلبی–ریوی، سالمندان و افراد دارای ضعف ایمنی—میتواند با آسیب جدی همراه باشد.
او تأکید کرده است که «واقعیت تلخ» این است که مردم نقشی در مهار آلودگی هوا ندارند و تنها راه کاهش خطر، خارج نشدن از خانه تا حد امکان است. این توصیه در شرایطی مطرح میشود که تهران و چندین کلانشهر دیگر طی روزهای اخیر شاخصهای آلودگی را در محدودههای ناسالم برای همه یا حتی اضطرار تجربه کردهاند؛ وضعیتی که باعث افزایش مراجعه بیماران تنفسی و تشدید علائم در گروههای حساس شده است.
یکی از هشدارهای مهم مطرحشده توسط این متخصص، بیاثر بودن ماسکهای معمولی موجود در بازار ایران برای مقابله با ذرات ریز معلق و آلایندههای شیمیایی است. او توضیح داده که این ماسکها تنها برای عوامل میکروبی یا قطرات تنفسی کاربرد دارند و در برابر آلایندههای میکرونی و نانومقیاس—که در هوای امروز تهران به شدت افزایش یافتهاند—عملاً کارایی ندارند. این مسئله، اهمیت توصیه اصلی او مبنی بر «در خانه ماندن» را بیشتر برجسته میکند.
در کنار بحران آلودگی، دکتر محرز به موضوع مهم دیگری نیز اشاره کرده است: همزمانی موج جدید آنفلوانزا با ادامه گردش ویروس کرونا. طبق اعلام وزارت بهداشت در هفتههای اخیر، میزان ابتلا به آنفلوانزا در استانهایی مانند تهران، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، قزوین، اصفهان و همدان رشد قابل توجهی داشته است. این همپوشانی بیماریهای تنفسی، ریسک خروج از منزل را دوچندان میکند، زیرا آلودگی شدید میتواند سیستم ایمنی را تضعیف کرده و افراد را در برابر این ویروسها آسیبپذیرتر کند.
با توجه به این شرایط، متخصصان به مردم توصیه میکنند:
- از انجام فعالیتهای غیرضروری خارج از منزل خودداری کنند.
- درها و پنجرهها را بسته نگه دارند تا میزان ورود آلاینده کاهش یابد.
- تا حد امکان از مرطوبکنندههای محیطی یا فیلترهای خانگی استفاده کنند.
- در صورت بروز علائم تنفسی، بهویژه در کودکان و سالمندان، از خوددرمانی پرهیز کرده و به مراکز درمانی مراجعه کنند.
در مجموع، پیام این هشدار کاملاً روشن است: وضعیت آلودگی هوا در نقطهای قرار گرفته که مردم باید نقش «محافظتی» داشته باشند، نه «مدیریتی»؛ زیرا کنترل آلودگی در سطح سیاستگذاری است و آنچه برای مردم باقی میماند، تنها کاهش مواجهه است. دکتر محرز به صراحت اعلام کرده که این دوره، یکی از خطرناکترین بازههای آلودگی هوا در سالهای اخیر است و برای حفظ سلامت، پرهیز از تردد غیرضروری ضروریترین اقدام محسوب میشود.
