تعطیلی یا غیرحضوری شدن فعالیتهای آموزشی در استانهای مختلف کشور، هرچند برای خانوادهها ایجاد تغییر در برنامههای روزانه میکند، اما در بسیاری از مواقع تصمیمی ضروری و پیشگیرانه است. طی روزهای اخیر سه استان گلستان، فارس و قم بنا بر شرایط خاص خود تصمیم گرفتند فعالیت آموزشی را در سطح مدارس و حتی دانشگاهها متوقف یا غیرحضوری کنند؛ تصمیمهایی که اگرچه در ظاهر مشابهاند، اما پشت هر یک دلیل و سازوکار متفاوتی قرار دارد.
در استان گلستان، شیوع گسترده ویروس آنفلوانزا باعث نگرانی مسئولان بهداشتی و آموزشی شده است. آنفلوانزای فصلی امسال با شدت بیشتری در حال گردش است و سرعت انتشار آن بهویژه در محیطهای تجمعی مانند مدارس بالاست. استانداری گلستان اعلام کرد که برای جلوگیری از گسترش بیشتر بیماری، تمامی مدارس استان در روزهای دوشنبه و سهشنبه تعطیل خواهد بود و کلاسها بهصورت غیرحضوری برگزار میشوند. چنین تصمیمی نشان میدهد که مدیریت بیماری در مرحله پیشگیری اهمیت ویژهای دارد؛ زیرا وقتی زنجیره انتقال در مدارس شکسته شود، بار درمانگری بر مراکز بهداشتی کاهش خواهد یافت.
در استان فارس نیز شرایط مشابهی برقرار است، اما دامنه تصمیمگیری گستردهتر بوده است. معاونت توسعه مدیریت و منابع استانداری فارس اعلام کرد که فعالیت مدارس و دانشگاهها تا پایان هفته جاری مجازی خواهد بود. افزون بر این، با توجه به شرایط بیماری و ضرورت کاهش تردد در سطح شهر، بانوان شاغلی که فرزند محصل دارند میتوانند بهصورت دورکاری فعالیت کنند. این تصمیم چند لایه نشان میدهد که استان فارس علاوه بر حفاظت از دانشآموزان، تلاش دارد از تردد والدین، بهویژه مادران شاغل، در ساعات پرترافیک نیز جلوگیری کند و در نتیجه میزان تماسهای اجتماعی را کاهش دهد.
اما در استان قم ماجرا متفاوت است. این بار نه بیماری، بلکه آلودگی هوا عامل اصلی تعطیلی فعالیتهای آموزشی بوده است. ادارهکل هواشناسی قم از افزایش شاخصهای آلودگی و پایداری جوی خبر داده بود؛ به همین دلیل کارگروه اضطرار آلودگی هوا تشکیل جلسه داد و تصمیم گرفت کلیه فعالیتهای آموزشی در سطح استان در روز دوشنبه ۱۷ آذر بهصورت غیرحضوری برگزار شود. در شرایطی که سیستم تنفسی کودکان نسبت به آلودگی هوا بسیار حساستر است، چنین تصمیمی میتواند از بروز علائم تنفسی و فشار بر مراکز درمانی جلوگیری کند.
فارغ از تفاوت استانها، این سه تصمیم نشانههای روشن از یک روند بزرگتر در کشور دارند: تقویت نظام آموزش مجازی و استفاده از آن به عنوان ابزار مدیریت بحران. تجربه سالهای اخیر باعث شده مدارس و دانشگاهها به زیرساختهای دیجیتال مجهز شوند؛ از کلاسهای آنلاین گرفته تا سامانههای LMS و بستههای آموزشی. اکنون این زیرساختها کمک میکنند که تعطیلی حضوری به معنی توقف آموزش نباشد.
در کنار این موضوع، تصمیمات استانی نشاندهنده تفویض اختیار به استانها برای مدیریت شرایط محلی است؛ سیاستی که انعطافپذیری بیشتری ایجاد کرده است. استانها بدون نیاز به انتظار برای تصمیم تهران، میتوانند براساس شرایط خاص خود اقدام کنند—چه بیماری باشد، چه آلودگی هوا یا حتی سرمای شدید.
با افزایش حساسیت خانوادهها نسبت به سلامت فرزندانشان، اطلاعرسانی دقیق و منظم نیز اهمیت بیشتری یافته است. هر یک از سه استان مورد بحث، اطلاعیههای خود را از طریق استانداری، سایت آموزشوپرورش یا رسانههای محلی منتشر کردند تا خانوادهها از تغییرات لحظهای باخبر شوند. همین اطلاعرسانی دقیق مانع سردرگمی خانوادهها و تراکم در مدارس میشود.
مجموعه این عوامل نشان میدهد مدیریت آموزشی کشور در حال حرکت به سمت تعطیلی هدفمند، کوتاهمدت و با حفظ آموزش مجازی است؛ مدلی که در بسیاری از کشورهای توسعهیافته نیز اجرا میشود. تصمیمات گلستان، فارس و قم نمونهای از همین رویکرد جدید هستند که سلامت دانشآموزان را در اولویت قرار میدهد و در عین حال مانع از توقف روند یادگیری میشود.این مجموعه اقدامات، از نگاه کارشناسان، بخشی از الگوی جدید مدیریت بحران در نظام آموزشی کشور است؛ الگویی که طی سالهای اخیر با توسعه زیرساختهای آموزش مجازی امکانپذیر شده و به مدارس اجازه میدهد در شرایط اضطراری، بدون توقف کامل روند یادگیری، سلامت دانشآموزان را نیز حفظ کنند.
