در آستانه دیدارهای دوستانه و احتمالی رسمی تیم ملی فوتبال ایران در خاک ایالات متحده، مسئلهای غیرورزشی به چالشی جدی برای فدراسیون تبدیل شده است: احتمال رد ویزا برای بازیکنان یا اعضای کادر فنی که خدمت سربازی خود را در سپاه پاسداران طی کردهاند.
این موضوع را روز گذشته مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال در نشست خبری تأیید کرد و گفت:
«کسانی که ممکن است سربازی جاهایی کرده باشند که مورد تأیید آنها نیست، شاید دچار اشکال شوند. به فیفا اعتراض کردیم؛ میتوانست محکمتر مقابل آمریکا بایستد.»
⚔️ بستر ماجرا؛ نگرانی از تکرار پرونده الهویی
گزارشهای رسمی فدراسیون نشان میدهد در جریان صدور ویزا برای سفر اخیر تیم ملی، به سعید الهویی، مربی تیم ملی، ویزا داده نشد. گفته میشود دلیل رد ویزا، محل خدمت سربازی او بوده که بر اساس دادههای آمریکایی، مشمول قانون محدودیتهای روابط با سپاه تلقی شده است.
این اتفاق باعث نگرانی درباره تکرار چنین موردی برای برخی بازیکنان و مربیان فعلی تیم ملی شده است؛ بهویژه آن دسته از نفراتی که در سالهای گذشته، خدمت نظامیشان را در نهادهای نظامی انجام دادهاند.
🧩 موضع فدراسیون ایران و واکنش دیپلماتیک
مهدی تاج در ادامه اظهار کرد:
«ما از فیفا خواستیم که در چنین مواردی ورود کند. بازیهای فیفادی باید عاری از تبعیض و مبتنی بر قواعد واحد باشد. اگر کشوری با قوانین داخلیاش مانع سفر رسمی اعضای تیم ملی شود، فیفا باید واکنش نشان دهد.»
وی تأکید کرد که فدراسیون برای پیشگیری از اختلال در سفر تیم ملی، سناریوی جایگزینی طراحی کرده تا در صورت رد ویزا برای بازیکنان خاص، نفرات جایگزین آماده اعزام باشند.
🌍 پیشینه حقوقی: تقابل سیاست و فوتبال
بر اساس قوانین وزارت خارجه آمریکا، افرادی که سابقه عضویت یا خدمت فعال در نهادهای نظامی درجشده در فهرست تحریمها را دارند، ممکن است در فرآیند بررسی ویزا مشمول رد خودکار شوند.
این قانون هرچند جنبهی سیاسی دارد، اما وقتی پای مسابقات بینالمللی به میان میآید، عملاً در تضاد با منشور فیفا درباره برابری و عدم تبعیض در فوتبال قرار میگیرد.
چنین مواردی در سالهای گذشته نیز مسبوق به سابقه بوده است؛ از جمله در بازی دوستانه تیم ملی ایران با آمریکا در ۲۰۱۷ که چند مربی ایرانی در مرحله صدور ویزا با تأخیر مواجه شدند.
🧠 تحلیل کارشناسان
کارشناسان حقوق ورزشی معتقدند که این ماجرا بخشی از تنشهای سیاسی مستمر میان تهران و واشنگتن است که گاهی به بستر فوتبال کشیده میشود. در چنین شرایطی فیفا معمولاً با صدور بیانیههای خنثی از ورود حقوقی مستقیم پرهیز میکند، اما اگر رد ویزا منجر به لغو بازی شود، ممکن است در قالب اعلام تخلف میزبان مداخله کند.
برخی تحلیلگران داخلی نیز هشدار دادهاند اگر این روند ادامه یابد، ممکن است ایران در آینده از برگزاری بازیهای فیفادی در خاک آمریکا یا کشورهای همپیمان آن صرفنظر کند.
⚽ پیامدهای فنی برای تیم ملی
منابع نزدیک به کادر فنی میگویند محدودیتهای ویزایی، برنامه آمادهسازی تیم ملی در اردوهای بینالمللی را با چالش روبهرو میکند. تاج در جلسهای با کمیته فنی عنوان کرده که برای هر پست، دو گزینه اصلی و جایگزین آماده تعریف شود تا در صورت عدم صدور ویزا، خللی در ترکیب تیم ایجاد نشود.
همچنین احتمال دارد فدراسیون برای بازیهای آینده، کشور میزبان دیگری را پیشنهاد کند تا ریسک رد ویزا کاهش یابد.
🔚 جمعبندی تحلیلی
این پرونده بار دیگر یادآور تداخل سیاستهای خارجی و فوتبال است؛ جایی که خدمت نظامی یک فرد در یک نهاد رسمی ایرانی، ممکن است مانع حضور او در یک رقابت بینالمللی شود.
اگرچه فدراسیون فوتبال ایران موضوع را به فیفا منتقل کرده است، اما بهنظر میرسد در کوتاهمدت راهحل مؤثری جز آمادهسازی جایگزینها و انتخاب زمین بیطرف وجود ندارد.
