قانون تازه خرید سابقه بیمه تأمین اجتماعی که از سوی این سازمان اعلام شده، یکی از مهمترین تغییرات در مسیر بازنشستگی محسوب میشود. در این طرح، بیمهپردازان، کارگران آزاد، صاحبان مشاغل و حتی کسانی که به سن بازنشستگی رسیده اما سابقه کافی ندارند، میتوانند با پرداخت مبلغی مشخص، سابقه بیمهای خود را تکمیل کرده و زودتر بازنشسته شوند.
بر اساس دستورالعمل جدید، سه مسیر اصلی برای خرید سابقه تعریف شده است: افزودن دوره خدمت سربازی به سوابق بیمهای، پرداخت ماههای بدون بیمه در طول اشتغال، و امکان خرید بیمه به شکل اختیاری برای شاغلان غیررسمی یا مشاغل آزاد. این تغییر بهویژه برای هزاران نفر که در دوران فعالیتشان وقفههای متعدد بیمهای داشتهاند، گرهگشا خواهد بود.
فرمول محاسبه مبلغ خرید سابقه نیز روشن و ساده است: «دستمزد انتخابی × ۲۷٪ × تعداد روزهای ماه». بهعنوان نمونه، فردی که حداقل دستمزد ۱۰ میلیون تومانی را مبنا قرار دهد، باید ماهانه حدود ۲.۷ میلیون تومان بهعنوان حق بیمه پرداخت کند. در صورت خرید چندین ماه یا سال، مبلغ نهایی متناسب با تعداد دورهها افزایش مییابد.
دو روش ثبت درخواست نیز برقرار است؛ متقاضیان میتوانند بهصورت حضوری در شعب بیمه حضور یابند یا از سامانه خدمات الکترونیک تأمین اجتماعی برای ثبت درخواست، پرداخت و پیگیری مراحل استفاده کنند. در نسخه جدید سامانه، مدارک بهصورت دیجیتالی بارگذاری و بررسی میشود و نیازی به مراجعات چندباره نیست.
از منظر سیاستگذاری، هدف طرح تازه، کاهش فشار بر نظام بازنشستگی و ایجاد فرصت برابر برای بیمهپردازان است. تا پیش از این، بسیاری از افراد بهدلیل عدم پیوستگی بیمه، مستمری دریافت نمیکردند و عملاً با رسیدن به سن بازنشستگی از سیستم حمایتی خارج میشدند. قانون جدید با افزایش سقف خرید سابقه از ۱۰ به ۱۵ سال و تأیید بازنشستگی با حداقل ۶۲ سال سن، تعادلی میان توان مالی صندوق و حقوق افراد ایجاد کرده است.
بهگفته کارشناسان، این طرح میتواند هم در پوشش بیمهای کل کشور اثر مثبت بگذارد و هم منابع پایدار صندوقها را تقویت کند. اما در عین حال، هشدار دادهاند که لازم است نرخها متناسب با توان اقشار مختلف تنظیم شود تا عملاً به مانعی مالی برای کارگران تبدیل نگردد.
قانون جدید خرید سابقه در واقع نوعی «فرصت جبرانی» برای تمام کسانی است که در مسیر کاری خود خلأ بیمهای داشتهاند و اکنون میخواهند مسیر بازنشستگی مطمئنتری برای آینده خود بسازند.
