رفتار اخیر امارات—از اظهارنظرهای امنیتی تا خریدهای سنگین تسلیحاتی—نشان میدهد که ابوظبی در حال تثبیت نقشی تازه در معماری امنیتی خلیج فارس است؛ نقشی که گاهی بهطور مستقیم در تضاد با منافع ایران قرار میگیرد.
۱) پیمانهای امنیتی آمریکا–امارات و چتر دفاعی مشترک
در ماههای گذشته، واشنگتن طرحی را پیش برده که بر اساس آن سامانههای هشدار زودهنگام، رادارهای یکپارچه و دفاع موشکی مشترک میان آمریکا، امارات، بحرین و (غیررسمی) اسرائیل ایجاد میشود.
این طرح عملاً ایران را بهعنوان «تهدید اصلی» تعریف میکند و امارات نیز با قرار گرفتن در این شبکه، جسارت بیشتری برای اتخاذ مواضع سختتر علیه تهران پیدا کرده است.
۲) تغییر توازن در رقابت بندری و انرژی
امارات با سرمایهگذاریهای عظیم در بنادر الفجیره، دبی و پروژههای صادرات انرژی، در پی تبدیل شدن به هاب اصلی منطقه است.
در مقابل:
- ایران بعد از تحریمها بخشی از سهم ترانزیتی خود را از دست داده
- عربستان پروژههای بنادر دریای سرخ را تقویت کرده
- و اسرائیل با کمک امارات بهدنبال اتصال بندر حیفا به شبکه زمینی خلیج فارس است
در این رقابت سهلایه، امارات ایران را رقیب مستقیم میبیند و هرجا لازم باشد، موضع تهاجمیتری میگیرد تا وزن ژئوپولیتیک خود را تثبیت کند.
۳) بازگشت اسرائیل به سایه روابط ابوظبی
پس از توافق ابراهیم، همکاریهای امارات و اسرائیل در حوزههای:
- پهپادی
- سایبری
- پدافند هوایی
- و اطلاعات دریایی
بهشدت بالا رفت.
همین همکاریها باعث شده ابوظبی با خیال راحتتری علیه رفتار منطقهای ایران موضع بگیرد؛ چون اطمینان دارد که زیرساختهای امنیتیاش توسط آمریکا و اسرائیل پشتیبانی میشود.
۴) پیام به عربستان و تلاش برای رهبری جهان عرب خلیج فارس
امارات تلاش میکند نشان دهد قدرت اول «عملیاتی» خلیج فارس است؛ در حالی که ریاض قدرت اول «سیاسی» است.
بنابراین در موضوعاتی که پای ایران وسط است، امارات با اتخاذ لحن تندتر سعی میکند ابتکار عمل را از عربستان بگیرد.
۵) پرونده جزایر سهگانه؛ اهرم فشار کلاسیک
هر زمان تنش منطقهای بالا میرود، امارات با طرح دوباره ادعا درباره جزایر سهگانه ایرانی تلاش میکند:
- فشار سیاسی ایجاد کند
- حمایت شورای همکاری خلیج فارس را جلب کند
- و خودش را «قربانی» معرفی کند
این تاکتیک دیپلماتیک سالهاست ابزار تبلیغاتی ابوظبی برای فشار غیرمستقیم به تهران است.
۶) امنیت تنگه هرمز؛ نقطهای که امارات بدون ایران آسیبپذیر است
با اینکه امارات گاهی لحن تندی اتخاذ میکند، اما واقعیت این است که ۹۰٪ صادرات انرژی و تجارتش وابسته به ثبات مسیرهای نزدیک ایران است.
بنابراین شاخوشانه کشیدنهای اخیر بیشتر جنگ روانی و بازتولید مواضع آمریکا است تا تصمیم برای تقابل واقعی.
