وبسایت تحلیلی آمریکایی المانیتور با استناد به «اسناد محرمانه و منابع صنعتی نزدیک به روسآبورناکسپورت»، مدعی شد که فرآیند ساخت ۱۶ فروند جنگنده سوخو‑۳۵ S مخصوص ایران آغاز شده است.
در این گزارش آمده، ساخت این جنگندهها از اوایل پاییز ۲۰۲۴ در خطوط هواپیماسازی کومسومولسک‑نا‑آموره روسیه کلید خورده و تحویل آنها در بازهی زمانی ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۷ برنامهریزی شده است.
منبع المانیتور ادعا کرده که این جنگندهها با پیکربندی ویژهای متناسب با نیازهای نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران (نهاجا) تولید میشوند و احتمال دارد شامل سامانههای بومی ناوبری ارتباطی یا تسلیحاتی مشترک ایران–روسیه باشند.
🇮🇷 اهمیت راهبردی این قرارداد
اگر این گزارش واقعیت داشته باشد، افزوده شدن ۱۶ فروند سوخو‑۳۵ S به ناوگان ایران، بزرگترین جهش فنی و رزمی نهاجا از زمان خرید اف‑۱۴ تامکت در دهه ۱۳۵۰ خواهد بود.
سوخو‑۳۵ نسخهای تکسرنشین از خانوادهٔ سوخو‑۲۷ است با موتورهای AL‑۴۱ F1S، قابلیت رانش برداری (Thrust Vectoring)، سامانه راداری Irbis‑E با برد بیش از ۴۰۰ کیلومتر و توان رهگیری همزمان ۳۰ هدف.
در مقایسه با ناوگان فعلی ایران (اف‑۴، اف‑۵، میگ‑۲۹ و سوخو‑۲۴)، این هواپیما در نسل ۴++ جای میگیرد؛ یعنی فاصلهای نزدیک به جنگندههای نسل ۵ جهانی مانند F‑۳۵.
🛰️ اهداف تهران و مسکو
کارشناسان نظامی هدف از این همکاری را سهگانه میدانند:
- نوسازی فوری نیروی هوایی ایران پس از سالها تحریم تسلیحاتی.
- توسعه همکاریهای راهبردی ایران و روسیه در حوزه صنایع هوایی – بهویژه در بحبوحه جنگ اوکراین.
- افزایش بازدارندگی هوایی ایران در برابر تهدیدات احتمالی در خلیج فارس و شرق مدیترانه.
منابع روسی پیشتر نیز در اسفند ۱۴۰۲ اشاره کرده بودند که بخشهایی از خط تولید سوخو‑۳۵ مربوط به سفارش ایران در حال تجهیز است.
🧩 جزئیات احتمالی پیکربندی ایرانی
طبق برخی تحلیلها در رسانههای روسی، نسخه تحویلی به ایران ممکن است شامل ویژگیهای زیر باشد:
- سیستم رهیابی داخلی بومی (INS/GPS) دوگانه، با هماهنگی شبکه ارتباطی «سیمرغ»؛
- قفل کردن تسلیحات برای سازگاری با موشکهای ساخت ایران، از جمله فُتح‑۹۰ هوا به هوا؛
- پوشش رنگی مخصوص اقلیم خاورمیانه با سطوح جذب رادار بهینهشده؛
- و احتمالا حذف برخی تجهیزات ناتومحور، مانند سامانه رمزگذاری IFF روس Main.
💬 واکنش محتاطانه تهران
در حالی که منابع نظامی ایران هنوز بهطور رسمی این گزارش را تأیید نکردهاند، مقامات پیشتر در اظهارات عمومی تصریح کرده بودند که «تفاهم دفاعی با روسیه وارد فاز اجرایی شده است.»
پیشتر نیز رئیس سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع ایران تأکید کرده بود که تحویل جنگندهها منوط به زمانبندی تولید روسیه است، نه پرداخت مالی.
با این حال سکوت رسمی تهران بهویژه پس از انتشار خبر المانیتور، از نگاه ناظران سیاسی نشانهی مدیریت رسانهای و ملاحظات دیپلماتیک روسیه تلقی میشود.
⚖️ بازتاب بینالمللی
رسانههای غربی مانند Defense News و Aviation Week نیز خبر المانیتور را بازنشر کردند و از دید خود، این قرارداد را نشانهای از افزایش وابستگی متقابل ایران و روسیه در زمینه نظامی دانستند.
در مقابل، رسانههای عربی نزدیک به غرب آن را تغییر موازنه قدرت هوایی در خاورمیانه ارزیابی کردند.
اگر ایران تا ۲۰۲۷ موفق به دریافت کامل این ۱۶ فروند شود، ناوگان هوایی منطقه در معادلهای جدید تعریف خواهد شد: ترکیه با F‑۱۶ V، عربستان با یوروفایتر، و ایران با سوخو‑۳۵ S پیکربندیشده.
🧠 تحلیل نهایی
صرفنظر از صحت عدد یا زمانبندی ادعایی، روند کلی نشان میدهد که محور تهران–مسکو به مرحلهٔ تولید عملیاتی تسلیحات پیشرفته رسیده است.
برای ایران، این گام نه فقط یک خرید نظامی، بلکه جهش فنی–صنعتی در مهندسی هوایی است که میتواند مرزهای قدرت هوایی منطقه را جابهجا کند.
