سخنگوی دولت در سخنانی رسمی اعلام کرد که از بامداد شنبه، ۲۲ آذر ماه، قیمت بنزین برای سوختگیری با کارت جایگاه به ۵۰۰۰ تومان خواهد رسید؛ تصمیمی که بخشی از چارچوب بزرگتر اصلاحات انرژی، کنترل مصرف، کاهش واردات بنزین و هدایت کشور به سمت سوختهای پاک و کممصرف است. این اظهارات در جریان سفر او به استان کرمان و همزمان با روز دانشجو مطرح شد. سخنگو توضیح داد که ایران سالهاست با بحران آلودگی هوا، مصرف بالای بنزین و افزایش واردات سوخت روبهروست و لازم است مجموعهای از اقدامات ساختاری در حوزه انرژی اجرا شود تا کسری تراز بنزین، فشار بر محیطزیست و هزینههای ملی کاهش یابد.
به گفته او، ۶۰ درصد آلودگی هوا در کشور ناشی از منابع متحرک است؛ یعنی خودروها، موتورسیکلتها و ناوگان فرسوده. در کنار این، روند افزایش واردات بنزین زنگ خطر را به صدا درآورده است. او اشاره کرد که در سالهای ۹۸ و ۹۹، ایران بیش از ۶ میلیارد دلار فرآورده نفتی صادر میکرد اما امروز شرایط کاملاً تغییر کرده و بیش از ۴ میلیارد دلار فقط بنزین وارد میشود. این تغییر بزرگ نهتنها تراز انرژی کشور را تحت فشار گذاشته، بلکه نشان داده است که اصلاح ساختار مصرف سوخت یک ضرورت فوری است.
بر همین اساس، دولت با استناد به قانون بودجه سالهای ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ که الزام کرده ۹۰ تا ۹۵ درصد سوختگیری با کارت شخصی انجام شود، مسیر جدیدی را در اصلاح نظام سوخت آغاز کرده است. یکی از پایهایترین بخشهای این اصلاحات، تعیین نرخ جدید برای کارت جایگاه است که از ۲۲ آذر اجرا میشود. با این حال، سخنگوی دولت تأکید کرد که ۸۰ درصد مردم همچنان با همان ۱۶۰ لیتر ماهانه—شامل ۶۰ لیتر بنزین ۱۵۰۰ تومانی و ۱۰۰ لیتر بنزین ۳۰۰۰ تومانی—میتوانند نیاز خود را کامل تأمین کنند. بنابراین نرخ ۵۰۰۰ تومانی، تنها مربوط به مصرف فراتر از سهمیه یا استفاده از کارت جایگاه است.
اما نکته مهم این است که تغییر قیمت تنها یکی از اجزای یک برنامه بزرگتر است. سخنگو اعلام کرد که ۱۲ اقدام اساسی طی یک سال اخیر انجام شده تا کشور از وابستگی به بنزین فاصله بگیرد. از جمله:
- سرمایهگذاری ۳ میلیارد دلاری برای افزایش ظرفیت CNG
- افزایش ظرفیت عرضه CNG به ۳۵ میلیون مترمکعب در روز
- گسترش ایستگاههای CNG و LPG در نقاط کلیدی کشور
- دوگانهسوز کردن رایگان خودروها
- حمایت تعرفهای از واردات خودروهای کممصرف– تعرفه ۴ درصد برای برقیها– تعرفه ۱۵ درصد برای هیبریدیها
- تسریع در اسقاط ناوگان فرسوده
- توسعه حملونقل عمومی
- ارتقای کیفیت بنزین تولید داخل به استاندارد یورو ۵
- افزایش تولید بنزین داخلی و ساخت پالایشگاههای جدید
این اقدامات در کنار اصلاح قیمت، مجموعهای هماهنگ را شکل میدهند که هدف آن کاهش مصرف، کنترل واردات و حرکت به سمت سوخت پاک است.
سخنگوی دولت همچنین توضیح داد که از روز اجرای طرح—صبح شنبه—چند اقدام دیگر نیز عملیاتی میشود:
۱) حذف سهمیه خودروهای دولتی (بهجز آمبولانسها)
۲) حذف سهمیه خودروهای وارداتی
۳) حذف سهمیه خودروهای پلاک مناطق آزاد
۴) اعمال نرخ ۵۰۰۰ تومان برای کارت جایگاه
او همچنین گفت که با توافق با پلتفرمهای حملونقل اینترنتی، این سکوها افزایش قیمت نخواهند داشت. این نکته برای مدیریت نگرانیهای عمومی درباره موج تورمی احتمالی اهمیت دارد.
در بخش پایانی سخنان، تأکید شد که تمام درآمدهای حاصل از طرح، صرف حمایت از بخشهایی خواهد شد که بیشترین فشار را از تغییر قیمت متحمل میشوند؛ از جمله ناوگان عمومی، صاحبان مشاغل حملونقلی و خانوارهای کمدرآمد. جزئیات این بخش هنوز منتشر نشده، اما انتظار میرود در روزهای آینده اعلام شود.
مجموع این تصمیمات نشان میدهد که دولت به سمت اصلاح ساختاری سوخت حرکت کرده است؛ اصلاحی که به دلیل شدت مصرف و رشد سریع واردات، دیر یا زود باید انجام میشد. اکنون باید دید اجرای طرح تا چه اندازه میتواند مصرف بنزین را مدیریت، آلودگی هوا را کاهش و تراز انرژی کشور را متعادل کند.
