پورتال نظامی Defense Express با انتشار گزارشی تازه موجی از واکنشهای تحلیلی را در فضای امنیتی و رسانهای ایجاد کرده است؛ گزارشی که ادعا میکند ارتش ایالات متحده برای نخستینبار در خاورمیانه یک اسکادران تهاجمی جدید را با پهپادهای LUCAS مستقر کرده است؛ پهپادهایی که طبق همین گزارش، نسخه مهندسیمعکوسشده پهپاد ایرانی شاهد–۱۳۱ محسوب میشوند. این ادعا در حالی مطرح میشود که طی سالهای اخیر، بازیگران مختلف منطقهای و فرامنطقهای بهطور فزایندهای بهسمت بهکارگیری فناوریهای پهپادی با قابلیت حمله دوربرد، هدایت ترکیبی و قیمت عملیاتی پایین حرکت کردهاند. حالا ادعای ساخت یک نمونه ارتقایافته بر پایه یک پهپاد ایرانی، تصویری جدید از رقابت تکنولوژیک میان تهران و واشینگتن ارائه میدهد.
بنابر ادعای Defense Express، این اسکادران جدید زیرمجموعه یگان تازهتأسیس «نیروی عملیات عقرب تهاجمی» – Scorpion Offensive Operations Force در حوزه مسئولیت فرماندهی مرکزی آمریکا (CENTCOM) است. ادعایی که اگر صحیح باشد، نشان میدهد واشینگتن نهتنها بهسمت بومیسازی نسخهای از پهپادهای انتحاری ایرانی رفته، بلکه آن را در قالب یک نیروی تهاجمی ساختارمند و دائمی وارد چرخه عملیاتی کرده است؛ اقدامی که پیامدهای امنیتی آن میتواند گسترده باشد.
Defense Express مدعی است پهپاد لوکاس (LUCAS) از نظر طراحی بدنه، فرم ایرودینامیک، حجم مواد انفجاری و نوع مأموریت بسیار شبیه شاهد–۱۳۱ است؛ اما ارتش آمریکا آن را با پیشرانه متفاوت، سیستم ناوبری مقاوم در برابر جمینگ، لینک داده امنتر و نرمافزار کنترل پرواز بروز شده تجهیز کرده است. بر اساس ادعای این رسانه، نسخه آمریکایی همچنین قادر است از الگوی «پرواز کمارتفاع و نفوذ در سکوت رادیویی» استفاده کند؛ ویژگیای که پهپاد شاهد را به گزینهای چالشبرانگیز برای سامانههای دفاع هوایی تبدیل کرده بود.
نکته مهمتر اما اذعان ادعایی آمریکا به این است که LUCAS محصول مهندسی معکوس یک نمونه واقعی ایرانی است؛ ادعایی که واکنشهای زیادی را در تحلیلهای نظامی به دنبال داشته است. برخی کارشناسان معتقدند اگر این موضوع دقیق باشد، نشان میدهد واشینگتن توانسته از سازه، موتور، برد پروازی و الگوی هدایت پهپاد ایرانی، نسخهای «قابل تولید انبوه» استخراج کند. گروهی دیگر اما میگویند این ادعا میتواند با هدف ایجاد جنگ روانی، برجستهسازی تهدید و تلاش برای توجیه توسعه یک پهپاد جدید در منطقه باشد.
از سوی دیگر، استقرار این اسکادران آن هم در محدوده مسئولیت CENTCOM، نشاندهنده تمرکز آمریکا بر مقابله با تهدیدات پهپادی منطقهای است؛ تهدیداتی که طی سالهای اخیر با افزایش برد و هوشمندی پهپادهای کوچک و متوسط بهطور قابل توجهی افزایش یافته است. گزارشها نشان میدهد ارتش آمریکا در حال ایجاد چند «نیروی واکنش سریع پهپادی» برای مقابله با موج جدید پهپادهای ارزانقیمت و انتحاری است و استقرار LUCAS میتواند بخشی از این استراتژی باشد.
به نوشته Defense Express، LUCAS با توجه به قیمت پایین، قابلیت پرواز بلندمدت، امکان حمل کلاهک بزرگتر نسبت به مینیپهپادهای متعارف و توان هجوم دستهجمعی، میتواند در مأموریتهای «استفاده تکرارپذیر»، «انهدام اهداف ثابت» و «فشار عملیاتی بر سامانههای پدافندی» نقشآفرینی کند. این ویژگیها همان چیزی است که پهپادهای ایرانی طی جنگها و درگیریهای چند سال اخیر بهشدت مطرح کردهاند.
در حالیکه هنوز هیچ مقام رسمی در ایران به این ادعا واکنش نشان نداده، رسانههای نظامی معتقدند اگر آمریکا واقعاً نسخه مهندسیمعکوسشده شاهد–۱۳۱ را عملیاتی کرده باشد، این اقدام میتواند رقابت پهپادی را وارد مرحله جدیدی کند؛ مرحلهای که در آن فناوری پهپادهای انتحاری ارزان بهجای صرفاً تقلید، تبدیل به پلتفرمهای چندمنظوره قابل ارتقا میشود. برخی تحلیلگران حتی احتمال میدهند واشینگتن از این نمونه برای آموزش نیروها، توسعه تاکتیکهای ضدپهپادی و حتی صادرات نسخههای غیرنظامی با کاربردهای شناسایی استفاده کند.
با اینحال، بدون انتشار تصاویر رسمی یا تأیید چندجانبه، گزارش Defense Express همچنان در سطح یک ادعا باقی مانده است؛ هرچند ادعایی که با توجه به رقابت فزاینده در حوزه پهپادی، نمیتوان آن را نادیده گرفت. اگر این گزارش در هفتههای آینده با شواهد بیشتری همراه شود، تحلیلها درباره «تقابل نامتقارن پهپادهای ایرانی با نسخههای بومیشده آمریکایی» وارد مرحلهای تازه خواهد شد.
